Những câu hỏi và thắc mắc thường gặp khi sử dụng Gas
dân dụng Bình gas Petrolimex có thể gây nổ không? .....
Làm sao có thể biết
bình hết gas? Tại sao không lắp đồng hồ đo áp suất như các bình áp lực chứa khí
khác (chai oxygen, acetylen ...)
1. Hỏi: Bình
gas Petrolimex có thể gây nổ không?
Đáp: Bình
gas Petrolimex không thể gây nổ vì tất cả các bình đều có van an toàn hoạt động
tự động ở 26 kg/cm2.
Khi nhiệt độ bên ngoài tăng cao (ví dụ: hoả
hoạn) áp suất gas trong bình tăng dần đến 26 kg/cm2 áp suất gas trong bình thắng lực ép lò
xo của van an toàn dẫn đến mở xú páp của van an toàn, hơi gas xì ra ngoài làm
giảm áp suất và nhiệt độ trong bình vì gas thoát ra khỏi vỏ bình với lưu lưọng
lớn sẽ thu nhiệt làm lạnh gas lỏng trong bình.
Đương nhiên hơi gas thoát ra
ngoài bắt lửa sẽ cháy nhưng chỉ cháy cục bộ trong khi đang xảy ra hoả hoạn chứ
không gây nổ, phá huỷ các công trình kiến trúc.
2. Hỏi: Khi
mua bình gas làm sao có thể biết được lượng gas trong bình đủ 9 kg, 13 kg hay
48 kg?
Đáp: Bình gas sau khi nạp đủ khối lượng gas
sẽ được niêm phong bằng con niêm nhựa, màng co.Tuy nhiên khách hàng có thể kiểm
tra khối lượng gas trong bình bằng cách cân tổng khối lượng vỏ bình và gas sau
đó trừ đi khối lượng vỏ đã được ghi nổi trên thành bình sau chữ T.W.
3. Hỏi: Làm
sao có thể biết bình hết gas? Tại sao không lắp đồng hồ đo áp
suất như các bình áp lực chứa khí khác (chai oxygen, acetylen ...)
Đáp: Đây
chính là vấn đề mà khách hàng rất hay đặt ra. Gas( chính xác là LPG) trong bình
tồn tại ở trạng thái bão hoà, do vậy áp suất hơi bão hoà(tính chất tương tự như
hơi nước bão hoà) chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ của LPG mà không phụ thuộc vào
lượng LPG trong bình.
Nếu lắp áp kế sẽ cho thấy sự biến đổi áp suất hơi bão hoà
theo nhiệt độ chứ không thể hiện lượng LPG trong bình.
Đây là một đặc tính đặc biệt của khí đốt hoá lỏng LPG khác với các
khí không hoá lỏng khác. Khi xả khí nén(oxygen, acetylen...) từ bình chứa áp
lực ra ngoài, mật độ phân tử khí giảm dần dẫn đến áp suất trong bình cũng giảm
dần theo một tỷ lệ nhất định, do đó áp kế thể hiện lượng khí nén còn lại trong
bình.
Áp kế ở bình LPG chỉ có ý nghĩa khi gas lỏng(pha lỏng) đã hoá hơi
hết và bình LPG trở thành bình chứa khí nén như các loại khí nén khác nhưng
không còn gas lỏng thì lượng hơi gas sẽ bị tiêu thụ trong thời gian rất ngắn
(vài phút).
Do đó, áp kế cho bình LPG không mang ý nghĩa thể hiện lượng LPG
được chứa trong bình cũng như dự báo sắp hết gas nên đa số van điều áp và bình
gas không lắp đồng hồ áp suất.
Thông thường khi sắp hết bình, ngọn lửa thường đỏ và bật bếp nhiều
lần vẫn không cháy thì hết
gas. Khách hàng cũng có thể
cân kiểm tra như phần trả lời câu hỏi 2. hoặc theo dõi mức độ tiêu thụ trung
bình hàng tháng có thể tính trước ngày hết gas.
4.Hỏi: Gas
và sản phẩm cháy của gas có độc không?
Đáp: Gas
hoàn toàn không gây độc đối với người sử dụng cũng như đối với môi trường. Khi
bị đốt cháy, gas luôn cháy hết kể cả trong trường hợp cháy có ngọn lửa đỏ. Sản
phẩm cháy chỉ tạo ra dioxit cacbon (CO2) và hơi nước- những thành
phần khác hoàn toàn không độc hại.
Vấn đề nguy hiểm chỉ xảy ra khi
dùng bếp gas, bình gas trong phòng kín. Nếu do sơ suất gas rò rỉ ra ngoài hơi
gas sẽ lan truyền, dâng từ dưới lên trên (vì nặng hơn không khí), choán chỗ,
đẩy dần không khí ra ngoài, gây ngạt.
Cũng tương tự, khí CO2 sinh ra sau
khi gas cháy trong phòng kín, nếu không thông gió thích hợp sẽ tích luỹ dần,
làm giảm nồng độ oxy trong không khí. Do đó cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy
định đối với người sử dụng.
5. Hỏi: Tại
sao có hiện tượng ngưng hơi nước bên ngoài
vỏ bình gas (hiện tượng đổ mồ hôi)? Tại sao phải sử dụng điều áp và khi hoạt
động điều áp có tiếng kêu nhỏ.?
Đáp: Khi
sử dụng thiết bị gas, quá trình chuyển pha gas lỏng thành gas hơi trong bình
xảy ra tương tự như đun nước sôi, chỉ khác nhau ở chỗ bề mặt hấp thu nhiệt của
gas lỏng là tòan bộ phần tiếp xúc với vỏ bình (bề mặt ướt).
Nếu thiết bị tiêu
thụ gas với lưu lượng lớn đòi hỏi quá trình chuyển pha lỏng thành hơi nhanh hơn
mà nhiệt lượng bên ngoài vỏ bình chưa cung cấp đủ thì gas lỏng sẽ lấy nhiệt của
vỏ bình để bay hơi. Vỏ bình bị làm lạnh, làm ngưng tụ hơi ẩm của không khí bên
ngoài.
Điều áp có chức năng giảm áp suất của gas trong bình (khoảng 6
kg/cm2) xuống 0,03 kg/cm2 để đảm bảo an toàn khi sử dụng bếp vì
tất cả các thiết bị dùng gas dân dụng đều được thiết kế cho áp suất cấp gas là
11 inch cột nước (0,03kg/cm2)
Điều áp còn tự động ổn định lưu lượng hơi gas vào các thiết bị
tiêu thụ bình gas đầy hay vơi. Lượng gas còn ít hay nhiều trong bình không làm
thay đổi áp suất mà chỉ ảnh hưởng đến tốc độ bay hơi chuyển hoá từ gas lỏng
thành gas hơi vì bề mặt ướt của bình chứa nhiều gas lớn hơn bề mặt ướt của bình
chứa ít gas nên hấp thụ nhiệt lượng bên ngoài dễ dàng hơn.
Điều áp hoạt động tự
động đóng mở sẽ làm rung động màng cao su bên trong dẫn đến hiện tượng phát
tiếng kêu nhỏ.
6. Hỏi: Hiệu
quả kinh tế sử dụng Gas so vớí các nguồn
năng lượng khác?
Đáp: Để
cùng cung cấp một đơn vị nhiệt lượng, 1 kg LPG tương đương 14 KWh điện năng, 2
lít dầu hoả, 3-4 kg than.
Bên cạnh đó còn có nhiều đặc tính ưu việt như: cần ít
không gian cho tồn chứa, nhiệt lượng cao, điều chỉnh ngọn lửa dễ dàng, an toàn,
không gây ô nhiếm môi trường.... LPG không những được dùng cho đun bếp mà còn
được dùng rộng rãi trong công nghiệp như: hàn cắt kim loại, chế biến sản phẩm
thuỷ tinh, cung cấp nhiệt cho lò nung gốm, sứ, thuỷ sản, sấy chè, thuốc lá...,
nhiên liệu cho động cơ thay xăng....
7. Hỏi: Tại sao
sử dụng bình gas du lịch tại các dịch vụ đổi lon gas rất nguy hiểm?
Đáp: Sử
dụng bình gas du lịch nạp lại là mối nguy cơ gây cháy nổ cao nhất trong việc sử
dụng gas dân dụng bởi các nguyên nhân sau:
- Tất cả các loại gas nạp bình dân dụng (loại bình 12 kg, 13kg) ở
Việt Nam đều là hỗn hợp Butane và Propane với tỷ lệ khác nhau. Trong điều kiện
bình thường, áp suất gas trong bình dân dụng là 6,5 kg/cm2 còn bình gas du lịch được sản xuất để
chỉ chứa 100% gas butane thấp áp, áp suất lớn nhất ở điều kiện bình thường là
2,5 kg/cm2.
Việc chiết nạp gas cao áp vào bình chỉ chịu được áp suất
thấp (vỏ rất mỏng) dẫn đến biến dạng và nổ, gây ra đám cháy.
- Một nguyên nhân dẫn đến nguy cơ cháy nổ là công nghệ nạp bình
thủ công nên dễ nạp quá khối lượng cho phép của bình (85% thể tích). Khi nhiệt
độ môi trường tăng cao, gas lỏng giãn nở nhiệt, đặc biệt nguy hiểm nếu bình bị
nạp đầy gas lỏng không có không gian gas hơi, áp suất thủy lực sẽ phá vỡ vỏ
bình.
- Bình gas du lịch đã được nhà sản xuất đề nghị chỉ dụng một lần
(trên nhãn hàng hóa) do không thể kiểm sóat chất lượng vỏ cũ lưu thông trên thị
trường.
- Loại bình này phân tán rộng đồng thời việc chiết nạp trái phép
diễn ra trong khu dân cư nên tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ rất cao.
Bình gas du lịch nạp lại là 1 điển hình rõ rệt về bình gas không
đảm bảo chất lượng nhưng vì lợi nhuận nhiều cơ sở đã tổ chức sang nạp trái phép
rất nguy hiểm cho người tiêu dùng.
Petrolimex kinh doanh gas với mục đích: cung cấp nhiên liệu cho
bếp gas và các thiết bị sử dụng Gas. Không cung cấp gas cho việc sang nạp trái phép.
8.Hỏi: Tại
sao bật núm đánh lửa bếp không cháy?
Đáp: Bật
núm đánh lửa bếp không bắt lửa cháy do nhiều nguyên nhân, thông thường là một
trong các nguyên nhân sau:
Có thể không khí trong ống dẫn gas chưa bị đuổi ra hết nên bếp
không cháy ngay. Cần lặp lại thao tác đánh lửa (thường xảy ra với bếp đánh lửa
gián đoạn bằng gốm áp điện, không xảy ra với bếp đánh lửa liên tục bằng pin).
Không sinh tia lửa điện tại đầu đánh lửa do dây dẫn cao áp không
cách điện với vỏ bếp, tia lửa điện phóng ngay tại nơi tiếp xúc với vỏ bếp hoặc
chỗ dây dẫn hở gần vỏ bếp nhất. Khắc phục bằng cách dùng băng keo bọc kín dây
dẫn bộ phận đánh lửa và đặt cách xa các chi tiết kim loại của bếp.
Hiện tượng
này rất hay xảy ra trong những ngày có độ ẩm cao (trời nồm), hơi ẩm bám trên
dây dẫn, chi tiết bếp làm rò điện khi đánh lửa khi đó cần sấy khô và bọc cách
điện các chi tiết này.
Người sử dụng cần đặc biệt lưu ý: khi đánh lửa bếp nếu không cháy thì
cần chờ 30 giây để hơi gas đã thoát ra từ bếp được phân tán hết mới bật bếp
đánh lửa lại Nếu bật đánh lửa liên tục và kéo dài khi bếp bắt cháy sẽ bùng ngọn
lửa lớn, gây nguy hiểm.
9. Hỏi: Tại
sao ngọn lửa đỏ? Cách khắc phục?
Đáp: Ngọn
lửa cháy đỏ do nhiều nguyên nhân:
Chi tiết mâm đồng trên bếp khi tiếp xúc với ngọn lửa bị bẩn, do
vậy cần phải tháo ra và đánh sạch bằng bàn chải.
Có nước ở chi tiết đồng hoặc ở đáy đồ dùng đun nấu, với trường hợp
này ngọn lửa sẽ tự xanh lại sau vài phút.
Tỷ lệ không khí quá thấp, cần điều chỉnh lại tỷ lệ gas và không
khí bằng cách xoay hoặc gạt cánh điều chỉnh không khí ở phía dưới van bếp (nếu
có) đến khi ngọn lửa xanh nhất.
10. Hỏi: Bếp
có những bộ phận an toàn gì?
Đáp: Hiện
nay các bếp gas thường có 2 loại rơ le an toàn.
+ Rơ le
an toàn khi mất lửa: Khi bếp bị tắt lửa đột ngột như gió thổi, trào nước...
nhiệt độ giảm nhanh, cặp lưỡng kim pin nhiệt điện ngay lập tức đóng van gas lại
và không cho gas xì thóat ra ngoài.
+ Rơ le an toàn khi quá nhiệt: Do sơ xuất, ngọn lửa đun cạn chất
lỏng đang sôi (nước, dầu, mỡ) khiến nhiệt độ tăng cao, đến 2600 đầu cảm biến tiếp xúc với đáy dụng cụ
đun nấu sẽ điều khiển van gas làm tắt ngọn lửa.
11. Hỏi: Một
bình gas và hệ thống gas gia đình đảm bảo an toàn cần đáp ứng các tiêu chí gì?
Đáp: Hệ
thống gas gia đình cần phải đáp ứng các yêu cầu:
- Bình gas phải còn hạn kiểm
định, hình thức nguyên vẹn không móp méo, han gỉ nhiều
- Khi mua mới, bình gas phải
được nạp đúng khối lượng (12kg hoặc 13 kg…), không thừa hoặc thiếu quá 0,1kg.
- Phụ kiện phải chuyên dùng
cho gas: bao gồm dây dẫn có hạn thời gian sử dụng, điều áp hoạt động tốt, Mối
nối giữa bếp gas, các phụ kiện, bếp phải kín tuyệt đối.
- Nhà cung cấp, cửa hàng,
đại lý phải chuyên nghiệp, được đào tạo, có địa chỉ rõ ràng, có kiến thức để
kiểm tra bảo dưỡng hệ thống gas dân dụng, tư vấn sử dụng gas hiệu quả và an
tòan cho khách hàng.
12. Hỏi: Làm
thế nào nhận biết được bình gas thật ?
Đáp: Các đặc điểm
để nhận biết được bình gas thật:
a. Tên chủ sở hữu bình gas
được dập nổi trên quai bình, vai xung quanh van bình. Lolo được dán hoặc sơn
trên thân bình, có nhãn hàng hóa theo quy định của Bộ Thương mại.
b. Gas được nạp đúng khối lượng
c. Các hãng có nhiều loại
niêm phong van khác nhau: màng co, tem phát sáng... Petrolimex Gas sử dụng niêm
nhựa và màng co có số series đặc biệt mã hóa, kiểu dáng đã đăng ký bảo hộ sở
hữu công nghiệp. Người tiêu dùng người nên kiểm tra niêm bình nguyên vẹn trước
khi nhận bình gas, sau đó phá niêm, lưu giữ lại niêm cho tới lần đổi bình tiếp theo, lắp điều áp vào bình để sử dụng.
d. Bình gas thật được cung
cấp từ các cửa hàng có địa chỉ rõ ràng, có đủ điều kiện kinh doanh gas theo
Thông tư số 15/1999 của Bộ
Thương mại.
13.Hỏi: Bình
gas giả, nhái nhẫn mác và cảnh báo về hiện tượng tráo bình gas của một số cơ sở
tư nhân
Đáp: Hiện
tượng làm hàng giả ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và hãng kinh doanh
chân chính, gây mất an toàn cháy nổ trong khu dân cư, cạnh tranh không lành
mạnh làm rối loạn thị trường gas . Các đặc điểm của bình gas giả là:
a. Bình giả thường giả danh
công ty lớn, được quảng cáo bằng tờ rơi chất
lượng kém phát tới tận các hộ gia đình, giao bình gas qua điện thoại, không có
địa chỉ rõ ràng, nhân viên thường tự nhận bảo dưỡng bếp nhằm mục đích dán
số điện thoại mới hoặc thông báo cơ sở cũ chuyển sang số điện thoại mới, đề
nghị đổi điều áp để tráo đổi loại bình gas...
b. Bình đóng nạp thiếu khối
lượng gas.
c. Bình gas không có niêm, niêm đã bị phá hoặc dùng niêm giả.
d. Các cơ sở tư nhân thường sơn màu bình
giống các hãng lớn để tráo đổi bình: chiếm đoạt chênh lệch tiền cược vỏ của
người tiêu dùng. Có trường hợp cắt quai bình (có dập tên hãng cung cấp) hàn
quai mới để xóa tên.
14. Hỏi: Người
tiêu dùng cần phải chú ý gì để sử dụng gas an toàn?
Đáp:
1. Khi
lắp đặt bình mới hoặc thay bình phải chú ý:
+ Chỉ nhận bình gas từ các cơ sở có địa chỉ
kinh doanh rõ ràng, không cho phép nhân viên tiếp thị vào nhà bảo dưỡng bếp
gas. Có các số điện thoại của chính hãng để kiểm tra lại đại lý, cửa hàng.
+ Chỉ sử dụng các phụ kiện điều áp, ống mềm
chuyên dùng cho gas được cung cấp từ các hãng lớn, có uy tín, ống mềm dẫn gas có in chữ sử dụng cho LPG.
+ Kiểm tra bình gas đem đến có cùng loại với bình đang sử dụng không: Kiểm tra
màu sơn, kiểu van bình, logo, đặc
biệt là tên Hãng cung cấp gas dập
trên quai hoặc vai bình.
+ Cân kiểm tra khối lượng gas trong bình bằng
cách cân cả bình và trừ đi khối lượng vỏ bình (số sau chữ T.W. trên quai bình),
có thể yêu cầu cơ sở bán hàng đem cân khi giao bình.
+ Kiểm tra tính nguyên vẹn của niêm, niêm có
đường nét sắc sảo, số series in phun, bóc niêm và lưu giữ lại niêm cho tới lần đổi bình tiếp theo.
+ Sau khi lắp điều áp, yêu cầu nhân viên bán
hàng kiểm tra rò rỉ mối nối điều áp và van bình bằng phát hiện mùi hoặc nước xà
phòng (sau đó lau sạch).
2. Khi
sử dụng bình và bếp:
+ Thường xuyên kiểm tra tình trạng của điều
áp, ống dẫn : xem có bị rách, gập, lão hóa do dầu mỡ...thay thế để luôn trong
trạng thái tốt.
+ Khi không dùng bếp luôn tắt theo trình tự :
khóa van bình gas và đóng van của bếp gas (xoay núm hoặc nhấn phím tắt trên
bếp).
+ Các vụ nổ gas xảy ra do gas rò rỉ từ mối
nối không kín giữa điều áp với van bình, thủng ống mềm dẫn gas, qua đêm không
khóa van bình, van bếp dẫn đến gas rò rỉ ra ngòai. Khi gặp mồi lửa hoặc tia lửa
điện gây ra vụ cháy nổ. Cần phải thường kiểm tra độ kín các phụ kiện bằng nước
xà phòng và hàng ngày khóa van bình gas trước khi đi ngủ.
3. Tuyệt
đối không sử dụng bình gas du lịch nạp lại
4. Các
hành động khẩn cấp khi phát hiện mùi gas:
+ Không bật tắt các thiết bị điện, không bật
các nguồn lửa như: bếp gas, bật lửa...
+ Đóng van bình gas hoặc tháo điều áp đối với
van bình tự đóng.
+ Cảnh giới và thông báo cho nhiều người biết
đề ngăn ngừa hơi gas tiếp xúc với nguồn lửa, tia lửa điện.
+ Mở cửa thông thoáng tự nhiên khu vực rò gas
để hơi gas phân tán (không dùng quạt điện và quạt
thông gió chạy điện).
+ Với chỗ rò nhỏ cần tìm ngay vị trí rò bằng
nước xà phòng và có biện pháp hạn
chế lượng gas thóat ra ngoài (VD: dùng dây cao su cuộn chặt, dùng keo, xà phòng
bịt chỗ rò...)
+ Gọi điện báo ngay cho cơ sở cung cấp gas để
có giải pháp xử lý toàn diện, đảm bảo an toàn.
- Nếu có điều kiện, người tiêu
dùng nên sử dụng máy báo rò gas loại nhỏ cho gia đình, lắp trong hộc tủ bếp gần
bình gas và phụ kiện , cách nền nhà 25cm.
5. Các hành động khẩn cấp khi xảy ra cháy:
+ Nhanh chóng cắt nguồn gas bằng cách: đóng van bình gas, van bếp
gas (núm điều chỉnh ngọn lửa).
+ Dùng các phương tiện như: bình cứu hỏa hoặc chăn ướt dập đám
cháy.
+ Nếu bình gas bị uy hiếp bởi đám cháy khác thì cần phải chuyển
bình đến nới an toàn, trong trường hợp không thể vận chuyển được thì phun nước
làm mát.
+ Gọi lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp.
(CNĐT)