XN sức khỏe - Xét nghiệm HIV.

I/ Thực chất về xét nghiệm HIV.

Người ta thường gọi là xét nghiệm HIV hay xét nghiệm AIDS, nhưng các xét nghiệm thông thường hiện nay về thực chất nó không phải là xét nghiệm tìm con vi rút HIV, mà là tìm kháng thể chống lại HIV( antibody HIV). 

Khoảng 3 đến 6 tháng sau khi HIV vào cơ thể, cơ thể sẽ tạo ra chất kháng thể chống lại HIV. Đáng buồn là kháng thể này bất lực, không trị được HIV. Nhưng kháng thể là dấu hiệu cho thấy có nhiễm HIV. Do đó xét nghiệm HIV là tìm kháng thể HIV. 
Nhược điểm của cách xét nghiệm này là có khi có nhiễm vi rút HIV nhưng không tìm ra kháng thể vì kháng thể chưa có. Do đó người ta rất lưu ý “thời kỳ cửa sổ”. 

Thời kỳ cửa sổ là thời gian sau khi đã nhiễm HIV nhưng cơ thể chưa kịp sản xuất kháng thể hoặc lượng kháng thể sinh ra quá nhỏ. Xét nghiệm khi đó chưa tìm được mầm bệnh. Thường thì thời kỳ này là trong vòng 2-12 tuần (thường quy định là 3 tháng), cũng có người dài hơn, nhưng nói chung không quá 6 tháng. 

Mỗi phương pháp xét nghiêm khác nhau, mỗi loại máy móc khác nhau cho phép xác định HIV trong một thời gian khác nhau. Vì vậy khi đi xét nghiệm, tốt nhất là bạn nên hỏi bác sĩ xem phương pháp mình làm có thể xác định chính xác trong thời gian bao lâu. 

Hiện nay, “thời gian cửa sổ” được cập nhật mới nhất là 12 tuần nếu sau 12 tuần các xét nghiệm của bạn đều âm tính thì bạn hãy yên tâm đi nhé. Các trường hợp sau 3 tháng âm tính, nhưng sau 6 tháng dương tính tỉ lệ rất thấp, chỉ là 1/10.000 thôi. Xét nghiêm lại lúc 6 tháng chỉ là thủ tục thôi. Nếu sau 3 tháng âm tính thì bạn xả stress được rồi. 

II/ Các phương pháp xét nghiệm: 

Các phương pháp xét nghiệm hiện nay đều là phương pháp gián tiếp ( tìm kháng thể HIV trong máu). Chỉ khi thật cần thiết, hoặc có chỉ định của bác sĩ thì người ta mới dùng đến phương pháp trực tiếp. 

1.Phương pháp trực tiếp: là xét nghiệm tìm các thành phần có chứa trong virus ( gen p24, …) 
- phân lập virút bằng nuôi cấy tế bào nhiễm. 
- Tìm chất liệu di truyền(ARN và ADN provirus) bằng kỹ thuật PCR. 
- Phát hiện kháng nguyên virút trong máu ( kháng nguyên p24). 

2.Phương pháp gián tiếp: là phương pháp phát hiện kháng thể kháng HIV trong máu. 

* Thử nghiệm sàng lọc: 
- Kỹ thuật ngưng kết vi lượng :SÉDORIA – HIV 1,SFP HIV 1 – 2 
- Kỹ thuật miễn dịch gắn men : ELISA 
- Thử nghiệm nhanh: DETERMINE – HIV ½, MULTISPOT- HIV ½ 

* Thử nghiệm xác định 
- Kỹ thuật miễn dịch (huỳnh quang – phóng xạ – dải băng) 
- Kỹ thuật miễn dịch điện di WESTERN BLOT 

* Các thử nghiệm khác: Thử nước bọt,nước tiểu. 

III/ Ba loại kết quả xét nghiệm: 

• Dương tính: trong máu có kháng thể kháng HIV, có nghĩa là bạn có HIV. Chỉ có trường hợp trẻ sơ sinh là khác, vì có khi bé không có vi rút HIV nhưng lại có kháng thể của mẹ truyền sang. Do đó trể nhỏ sẽ xác định chính xác sau khoảng 18 tháng tuổi. 
• Âm tính: trong máu không có kháng thể kháng HIV. Có hai khả nǎng: hoặc là bạn không có HIV, hoặc là bạn có HIV nhưng đang ở trong “thời kỳ cửa sổ”. 
• Không xác định: Nguyên nhân có thể là do bạn đang ở trong “thời kỳ cửa sổ”, cũng có thể do bạn dùng một số loại thuốc nào đó làm ảnh hưởng đến khả nǎng nhận diện kháng thể nên không xét nghiệm được rõ ràng. Những trường hợp này phải xét nghiệm lại. 

Bệnh HIV/AIDS nguy hại ra sao?

HIV là tên viết tắt của cụm từ tiếng Anh Human Immuno-deficiency Virus (Virusgây suy giảm miễn dịch ở người). HIV là loại virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. 

HIV có thể lây truyền qua quan hệ tình dục, qua đường máu hoặc truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai, sinh đẻ và cho con bú.

AIDS là tên viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Acquired Immuno Deficiency Syndrom (Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải).

Trước đây, bệnh được gọi là SIDA (viết tắt từ tiếng Pháp: Syndrome d'Immuno Deficience Acquise), nhưng do tên này trùng với tên của Tổ chức phát triển quốc tế Thụy Điển SIDA và tên của Tổ chức CIDA (Canađa) cũng gọi là "Si đa" nên thống nhất gọi là AIDS để tránh nhầm lẫn và phù hợp với tên quốc tế.

AIDS là giai đoạn cuối của quá trình nhiễm HIV gây tổn thương hệ thống miễn dịch của cơ thể, làm cho cơ thể không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh và dẫn đến chết người.

1/ Bệnh HIV/AIDS nguy hại ra sao?

- Ảnh hưởng về kinh tế: Số người nhiễm HIV chủ yếu ở lứa tuổi lao động. Khi nhiều người bị nhiễm HIV và bị chết vì AIDS sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của từng gia đình, cộng đồng và của đất nước. Chi phí cho công tác phòng chống AIDS sẽ rất tốn kém.

- Ảnh hưởng về tâm lý xã hội: Mọi người sợ hãi dễ dẫn đến tình trạng phân biệt đối xử. Cuộc sống của gia đình có người bị nhiễm HIV hoặc bệnh AIDS sẽ trở nên căng thẳng, xuất hiện nhiều mâu thuẫn và dần tiến tới sự mất ổn định trong cuộc sống.

- Ảnh hưởng nặng nề cho hệ thống y tế: Phần nhiều hệ thống y tế bị quá tải, phát sinh các nguy cơ lây nhiễm HIV trong môi trường y tế. Thuốc đặc trị không có nhưng vẫn phải tiến hành việc điều trị cho các bệnh nhân bị nhiễm HIV/AIDS dẫn đến chi phí cho điều trị lớn nhưng không đạt hiệu quả, bệnh nhân vẫn tử vong.

- HIV làm giảm tuổi thọ trung bình. Tăng tỷ lệ chết sơ sinh, tỷ lệ chết mẹ..... làm nảy sinh các vấn đề về trẻ mồ côi, bảo tồn nòi giống.

Hiện nay, dưới sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, HIV/AIDS được hiểu sâu sắc hơn như sau:

- HIV là virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. HIV gây tổn thương hệ thống miễn dịch của cơ thể và làm cho cơ thể không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh dẫn đến chết người.

- AIDS là giai đoạn cuối cùng của quá trình nhiễm HIV được thể hiện bởi các bệnh nhiễm trùng cơ hội, ung thư và các bệnh liên quan đến rối loạn miễn dịch dẫn đến tử vong. Thời gian từ khi nhiễm HIV đến biến chuyển thành bệnh AIDS tùy thuộc vào hành vi và đáp ứng miễn dịch của từng người nhưng tựu chung lại trong khoảng thời gian trung bình là 5 năm.

2/ Các triệu chứng của HIV/AIDS:

- Sụt cân trên 10% cân nặng.

- Tiêu chảy kéo dài trên 1 tháng.

- Sốt kéo dài trên 1 tháng.

- Ho dai dẳng trên 1 tháng.

- Ban đỏ, ngứa da toàn thân.

- Nổi mụn rộp toàn thân (bệnh Herpes).

- Bệnh Zona (giời leo) tái đi tái lại.

- Nhiễm nấm (tưa) ở hầu, họng, kéo dài hay tái phát.

- Nổi hạch ít nhất là 2 nơi trên cơ thể (không kể hạch bẹn) kéo dài trên 3 tháng.

16 dấu hiệu cho thấy bạn nhiễm HIV.

Gần đây, nhiều người sợ nhiễm HIV/AIDS tới mức bị ám ảnh, phát bệnh thần kinh vì lo thái quá. Dưới đây là 16 triệu chứng khá rõ của người có HIV.

Triệu chứng của HIV: Amanda Gardner Within một hoặc hai tháng của HIV xâm nhập vào cơ thể, 40% đến 90% số người có các triệu chứng flulike được gọi là hội chứng retrovirus cấp tính (ARS). Nhưng đôi khi HIV triệu chứng không xuất hiện trong nhiều năm, đôi khi thập kỷ sau khi bị nhiễm trùng. "Trong giai đoạn đầu của nhiễm HIV, các triệu chứng phổ biến nhất là không có", ông Michael Horberg, MD, giám đốc của HIV / AIDS cho Kaiser Permanente ở Oakland, California Một trong năm người ở Mỹ nhiễm HIV không biết họ nhiễm HIV. Đó là lý do tại sao bạn nên đi kiểm tra, đặc biệt là nếu bạn có quan hệ tình dục không an toàn với nhiều hơn một bạn tình hoặc sử dụng các loại thuốc tiêm tĩnh mạch. Dưới đây là một số dấu hiệu mà bạn có thể có HIV dương tính.

Sốt: Một trong những dấu hiệu đầu tiên trong giai đoạn cửa sổ (ARS) là bạn có thể bị sốt nhẹ, khoảng gần 39oC. Sốt thường kèm theo các triệu chứng nhẹ khác như: mệt mỏi, các tuyến bạch huyết sưng lên, đau cổ họng. "Tại thời điểm này, virus được di chuyển vào trong dòng máu và bắt đầu nhân rộng với số lượng lớn", bác sỹ Carlos Malvestutto, giảng dạy các bệnh truyền nhiễm và miễn dịch học tại khoa Dược, trường ĐH Y NYU, New York, nói, "Đó là phản ứng viêm của hệ miễn dịch."

Mệt mỏi: Phản ứng viêm tạo ra bởi hệ thống miễn dịch của bạn bị bao vây cũng có thể làm bạn cảm thấy mệt mỏi và lờ đờ. Mệt mỏi có thể là một dấu hiệu sớm của nhiễm HIV. Ông Ron, 54 tuổi, điều hành quan hệ công chúng ở miền Trung Tây nước Mỹ, bắt đầu lo lắng về sức khỏe khi đột nhiên khó thở khi đi bộ. "Tôi làm gì cũng như bị đứt hơi," ông nói. "Trước đó, tôi đã đi bộ ba dặm một ngày." Ron đã kiểm tra và phát hiện có HIV 25 năm trước.

Đau nhức cơ bắp, đau khớp, sưng hạch bạch huyết: Giai đoạn ARS thường bị nhầm lẫn với bệnh cúm, tăng bạch cầu đơn nhân, hoặc nhiễm trùng khác do virus, bệnh giang mai thậm chí là viêm gan.

Đau họng và đau đầu: Cũng như với các triệu chứng khác, đau họng và đau đầu thường là biểu hiện của giai đoạn ARS, theo Tiến sĩ Horberg. Nếu gần đây bạn dính lứu vào các hành vi nguy cơ cao, xét nghiệm HIV là một ý tưởng tốt. Hãy đi xét nghiệm vì lợi ích của chính bạn và cho những người khác: HIV lây nhiễm nhất trong giai đoạn đầu tiên. Hãy nhớ rằng cơ thể không sản xuất kháng thể kháng HIV nên xét nghiệm kháng thể không thể phát hiện được. Có thể mất một vài tuần đến một vài tháng thì kháng thể HIV mới hiển thị trong một xét nghiệm máu. Kiểm tra xác suất khác như phát hiện virus RNA (vi rus chứa acid ribonucleic) , thường trong vòng 9 ngày sau khi nhiễm. Đó không phải là đáng ngạc nhiên: Nhiều người trong số các triệu chứng là như nhau, bao gồm đau ở các khớp và cơ bắp và các tuyến bạch huyết sưng lên. Các hạch bạch huyết là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể và có xu hướng bị viêm khi có nhiễm trùng, thường tại nách, háng và cổ.

Phát ban: Phát ban ngoài da có thể xảy ra sớm hoặc muộn trong quá trình nhiễm HIV / AIDS. Đối với Ron, ông thường xuyên bị dị ứng hay cảm lạnh. "Da như mọc nhọt vậy, với một số vùng màu hồng, ngứa, trên cánh tay tôi," Ron nói. Các vùng phát ban cũng có thể xuất hiện trên các vùng của cơ thể. "Nếu phát ban không có lý do hoặc khó điều trị, bạn nên suy nghĩ đi xét nghiệm HIV", tiến sĩ Horberg nói.

Buồn nôn, nôn, tiêu chảy: Theo tiến sĩ Malvestutto, có khoảng 30% đến 60% số người bị buồn nôn, ói mửa, hoặc tiêu chảy trong giai đoạn đầu có HIV. Những triệu chứng này cũng có thể xuất hiện trong và sau khi điều trị kháng virus, thường là hậu quả của đợt nhiễm trùng cơ hội. "Tiêu chảy không ngừng và không đáp ứng với cách điều trị thông thường có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn bị HIV", tiến sĩ Horberg nói. Các triệu chứng có thể được gây ra bởi một sinh vật không thường thấy ở những người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, ông này nói thêm.

Sút cân: Từng được gọi là triệu chứng "suy mòn do AIDS". Giảm cân là một dấu hiệu của bệnh nặng hơn và có thể một phần do tiêu chảy nặng. "Nếu bạn đã giảm cân, điều đó có nghĩa là hệ thống miễn dịch thường khá cạn kiệt. Đây là trường hợp bệnh nhân mất rất nhiều cân nặng, ngay cả khi họ ăn càng ngày càng nhiều. Đây thường là giai đoạn cuối. Chúng tôi gặp rất nhiều trường hợp bị triệu chứng này", tiến sĩ Malvestutto nói. Tuy nhiên, trình trạng này đang được cải thiện nhờ dùng thuốc kháng virus. Một người được xem là có hội chứng suy mòn nếu họ bị mất trọng lượng cơ thể từ 10% trở lên và đã có tiêu chảy hoặc yếu và sốt hơn 30 ngày, theo Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ.

Ho khan: Lần đầu tiên bị một cơn ho khan, Ron đã thấy có gì đó không ổn. Lúc đầu, ông bỏ qua nó vì nghĩ rằng chỉ vì mình không khỏe. Nhưng ông bị dai dẳng trong 1, 5 năm và bệnh ho khan trở nên tồi tệ hơn. Benadryl, kháng sinh, thuốc hít đã không giải quyết được vấn đề. Ông cũng không mắc bệnh dị ứng. Tiến sĩ Malvestutto nói là dấu hiệu điển hình của các bệnh nhân nhiễm HIV nặng.

Viêm phổi: Ho và sút cân có thể là giai đoạn đầu của một đợt nhiễm trùng nghiêm trọng, gây ra bởi một loại vi trùng tưởng chừng vô hại nếu hệ thống miễn dịch của bạn còn khỏe mạnh. "Có rất nhiều bệnh nhiễm trùng cơ hội khác nhau và diễn biến khác nhau trên mỗi người", tiến sĩ Malvestutto nói. Trong trường hợp của Ron, ông bị bệnh viêm phổi (PCP), hay còn gọi là "AIDS viêm phổi", đây là bệnh cuối cùng đã đưa ông vào bệnh viện. Các bệnh nhiễm trùng cơ hội khác bao gồm toxoplasmosis, nhiễm ký sinh trùng có ảnh hưởng đến não, một loại virus herpes gọi là cytomegalovirus, nấm men nhiễm trùng như bệnh tưa miệng.

Đổ mồ hôi đêm: Khoảng một nửa số người bị đổ mồ hôi đêm trong giai đoạn đầu nhiễm HIV. Tương tự như tình trạng bốc hỏa xảy ra với phụ nữ mãn kinh. Tình trạng này có thể xảy ra nhiều hơn sau này khi bị nhiễm trùng, không liên quan đến tập thể dục hoặc nhiệt độ của căn phòng.

Móng thay đổi: Một dấu hiệu khác của nhiễm HIV giai đoạn cuối là thay đổi móng, chẳng hạn móng bị dày và cong, móng bị chia tách, hoặc sự đổi màu (đen hoặc đường nâu hoặc theo chiều dọc hoặc theo chiều ngang). Thường thì điều này là do một nhiễm trùng nấm, chẳng hạn như candida. "Bệnh nhân có hệ miễn dịch suy giảm sẽ dễ bị nhiễm nấm", Tiến sĩ Malvestutto nói.

Nhiễm nấm men: Nhiễm nấm phổ biến trong giai đoạn sau là bệnh tưa miệng, nhiễm trùng miệng do Candida, một loại nấm men. "Đó là một loại nấm rất phổ biến và là một trong những là nguyên nhân gây nhiễm nấm ở phụ nữ", Tiến sĩ Malvestutto nói. "Chúng có xu hướng xuất hiện trong miệng hoặc thực quản, làm cho bệnh nhân khó nuốt". Một sáng, Ron tỉnh dậy và phát hiện những mảng vá trắng trên lưỡi của mình. Ông đã có tưa miệng. Đối với ông, "Nó không chỉ là khó chịu, đơn giản là tôi không thích có nó". Các nhiễm trùng rất khó chữa, nhưng cuối cùng đã được dọn sạch sau khi Ron bắt đầu uống thuốc để chống lại HIV.

Lẫn lộn hoặc khó tập trung: Có vấn đề về nhận thức có thể là một dấu hiệu của bệnh mất trí nhớ liên quan đến HIV, thường xảy ra vào kỳ cuối trong quá trình của bệnh. Ngoài bị nhầm lẫn, khó tập trung, sa sút trí tuệ liên quan đến AIDS, còn có các vấn đề về trí nhớ và hành vi như hay tức giận, thậm chí có thể bao gồm các thay đổi về động cơ: trở thành vụng về, thiếu phối hợp, và các vấn đề với công việc đòi hỏi kỹ năng vận động như viết bằng tay.

Mụn rộp hoặc herpes sinh dục: Lở loét lạnh (herpes miệng) và herpes sinh dục có thể là một dấu hiệu của cả giai đoạn ARS và nhiễm HIV giai đoạn cuối. Mặt khác, có herpes cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV. Điều này là do herpes sinh dục có thể gây viêm loét làm HIV dễ dàng đi vào cơ thể khi quan hệ tình dục. Và những người có HIV có xu hướng bùng phát nghiêm trọng herpes hơn vì HIV làm suy yếu hệ thống miễn dịch.

Ngứa ran và yếu: Có HIV giai đoạn muộn cũng có thể gây tê và ngứa ran ở bàn tay và bàn chân. Điều này được gọi là bệnh thần kinh ngoại vi, cũng xảy ra ở những người bị bệnh tiểu đường không kiểm soát. "Đây là khi các dây thần kinh thực sự bị tổn thương", tiến sĩ Malvestutto nói. Những triệu chứng này có thể được điều trị bằng thuốc giảm đau và thuốc chống co giật như Neurontin (gabapentin).

Kinh nguyệt không đều: HIV tiến triển sẽ làm gia tăng nguy cơ có kinh nguyệt không đều, chẳng hạn như xuất kinh ít hơn và thời gian ngắn hơn. Những thay đổi này không quan trọng bằng sự giảm cân và suy giảm sức khỏe của phụ nữ ở giai đoạn cuối. Nhiễm vi rút HIV cũng khiến giai đoạn mãn kinh đến sớm (từ 47 đến 48 tuổi đối với phụ nữ bị nhiễm bệnh so với 49 đến 51 năm đối với phụ nữ không bị nhiễm)...