Mức cholesterol cao thường không gây ra và các dấu hiệu hoặc triệu chứng, do đó, kiểm tra cholesterol là một công cụ quan trọng.
§
Xét nghiệm
cholesterol hoàn toàn - cũng được gọi là một bảng lipid hoặc hồ sơ lipid - là
thử nghiệm máu có thể đo lượng cholesterol và triglycerides trong máu. Kiểm tra
cholesterol có thể giúp xác định nguy cơ xơ vữa động mạch, sự tích tụ mảng bám
trong động mạch có thể dẫn đến thu hẹp hoặc tắc động mạch đi khắp cơ thể. Mức
cholesterol cao thường không gây ra và các dấu hiệu hoặc triệu chứng, do đó,
kiểm tra cholesterol là một công cụ quan trọng.
§
Mức cholesterol cao là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với bệnh
tim.
2/ Tại sao được thực hiện:
Xét nghiệm cholesterol hoàn chỉnh, được gọi là một bảng lipid hoặc
hồ sơ lipid, bao gồm đo lường của bốn loại chất béo (lipid) trong máu:
§
Tổng số cholesterol. Đây là tổng hợp của cholesterol trong máu.
§
Lipoprotein tỉ trọng cao (HDL) cholesterol. Điều này đôi khi được gọi là cholesterol "tốt" bởi vì nó
giúp mang đi cholesterol LDL, do đó giữ động mạch mở và máu chảy tự do hơn.
§
Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) cholesterol. Điều này đôi khi được gọi là cholesterol "xấu". Quá
nhiều của nó trong máu gây ra sự tích tụ của chất béo lắng đọng (mảng) trong
động mạch (xơ vữa động mạch), làm giảm lưu lượng máu. Những mảng bám đôi khi bị
vỡ và có thể dẫn đến một cơn đau tim hoặc đột quỵ.
§
Triglycerides. Triglycerides là một loại chất béo trong máu. Khi ăn, cơ thể
chuyển đổi bất kỳ calo không cần vào triglycerides, được lưu trữ trong các tế
bào chất béo. Nồng độ chất béo trung tính cao thường có nghĩa là thường xuyên
ăn nhiều calo hơn đốt cháy. Mức độ cao cũng nhìn thấy ở những người thừa cân,
những người ăn đồ ngọt quá nhiều hoặc uống quá nhiều rượu, và ở những người bị
bệnh tiểu đường có mức đường trong máu cao.
3/ Ai sẽ nhận được một bài kiểm
tra cholesterol?
Tất cả người lớn tuổi 20 trở lên nên làm xét nghiệm cholesterol
năm năm một lần. Lý tưởng nhất, nên bắt đầu kiểm tra cholesterol trong độ tuổi
20. Cần phải đo cholesterol khi đang tương đối khỏe mạnh. Một bệnh cấp tính,
một cơn đau tim hoặc căng thẳng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến mức
cholesterol.
Cholesterol thử nghiệm là rất quan trọng nếu:
§
Có tiền sử gia đình của cholesterol cao hoặc bệnh tim.
§
Có thừa cân.
§
Có thể chất không hoạt động.
§
Có bệnh tiểu đường.
§
Ăn một chế độ ăn giàu chất béo.
§
Những yếu tố này giúp tăng nguy cơ phát triển cholesterol cao và
bệnh tim.
Nếu có mức cholesterol cao, bác sĩ có thể muốn kiểm tra thường
xuyên hơn. Thảo luận với bác sĩ thường xuyên nên làm xét nghiệm cholesterol,
nếu nồng độ cholesterol là bất thường.
Cholesterol thường trong thai kỳ, do đó, phụ nữ mang thai nên chờ
ít nhất sáu tuần sau khi sinh đo cholesterol.
4/ Trẻ em và thử nghiệm
cholesterol
Trẻ em như trẻ 2 tuổi có thể có cholesterol cao, nhưng không phải
tất cả trẻ em cần được kiểm tra cholesterol. Học viện Nhi khoa Mỹ khuyến cáo
một bài kiểm tra cholesterol cho trẻ em trong độ tuổi từ 2 đến 10 người có tiền
sử gia đình được biết đến cholesterol cao hoặc sớm bệnh động mạch vành. Bác sĩ
của có thể đề nghị kiểm tra lại nếu thử nghiệm đầu tiên của cho thấy có mức
cholesterol bình thường. Nếu có một lịch sử gia đình của bệnh động mạch vành
phát triển ở độ tuổi trẻ, bác sĩ có thể khuyên nên kiểm tra cholesterol thường
xuyên hơn vượt ra ngoài được đề nghị.
Học viện Nhi khoa Mỹ cũng khuyến cáo thử nghiệm nếu tiền sử gia
đình của trẻ em cholesterol cao là không rõ, nhưng có yếu tố nguy cơ
cholesterol cao, chẳng hạn như béo phì, huyết áp cao hay tiểu đường.
5/ Rủi ro:
Có rất ít nguy cơ nhận được kiểm tra cholesterol. Có thể có một số
đau nhức hoặc đau xung quanh nơi máu được rút ra, hoặc nơi có thể bị nhiễm.
6/ Chuẩn bị:
Nên nhanh chóng (không có thức ăn hoặc chất lỏng khác với nước) từ
chín đến 12 giờ trước khi thử nghiệm. Có thể uống nước trong thời gian thử
nghiệm, nhưng tránh cà phê, trà và các đồ uống khác.
Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ yêu cầu đặc biệt khác. Một số loại
thuốc, chẳng hạn như thuốc tránh thai, có thể làm tăng mức độ cholesterol. Vì
lý do này, nếu hay các thuốc khác, bác sĩ có thể muốn ngưng dùng chúng trong
một vài ngày trước khi thử nghiệm.
7/ Những gì có thể mong đợi:
a) Trong suốt quá trình:
Kiểm tra cholesterol là một xét nghiệm máu, thường được thực hiện
vào buổi sáng kể từ khi sẽ cần phải không ăn uống cho kết quả chính xác nhất.
Máu được rút ra từ một tĩnh mạch, thường là từ cánh tay. Trước khi đâm kim tiêm
vào, các nơi thủng được làm sạch với chất khử trùng và một band đàn hồi được
quấn quanh cánh tay trên. Điều này làm cho tĩnh mạch ở cánh tay đầy máu.
Sau khi đâm kim tiêm vào, một lượng nhỏ máu được thu thập vào một
lọ hoặc ống tiêm. Band sau đó được loại bỏ để khôi phục lại lưu thông, máu tiếp
tục chảy vào trong lọ nhỏ. Sau khi đủ máu được thu thập, kim tiêm sẽ được lấy
ra và vùng lấy máu được bao phủ với một bọc áp lực.
Toàn bộ các thủ tục có thể sẽ kéo dài một vài phút. Tương đối
không đau.
b) Sau khi các thủ tục:
Không có biện pháp phòng ngừa đặc biệt cần phải thực hiện sau khi
kiểm tra cholesterol. sẽ có thể tự mình lái xe về nhà và làm tất cả các hoạt
động bình thường. Có thể muốn một bữa ăn nhẹ để ăn sau khi kiểm tra cholesterol
được thực hiện.
Có thể mất một vài ngày để có được kết quả. Bác sĩ nên giải thích
cho những gì các kết quả thử nghiệm có ý nghĩa. Có khả năng bác sĩ sẽ muốn kiểm
tra lại trong vài tuần hoặc vài tháng nếu thử nghiệm cho thấy mức cholesterol
cao. Trước khi bắt đầu bất kỳ điều trị chỉ dựa trên một bài kiểm tra cholesterol
bất thường, phổ biến để có được một số xét nghiệm được thực hiện trong một
khoảng thời gian để đảm bảo chẩn đoán chính xác.
c) Kết quả:
Tại Hoa Kỳ, mức độ cholesterol được đo bằng milligrams (mg)
cholesterol mỗi decilit (dl) máu. Tại Canada và nhiều nước châu Âu, mức độ
cholesterol được đo bằng millimoles mỗi lít (mmol / L). Để giải thích kết quả
thử nghiệm, sử dụng các hướng dẫn chung.
(i) Tổng số cholesterol:
(Mỹ và một số quốc gia khác)
|
(Canada và hầu hết Châu Âu) *
|
|
Dưới 200 mg / dL
|
Dưới 5,2 mmol / L
|
Mong muốn
|
200-239 mg / dL
|
5,2-6,2 mmol / L
|
Biên giới cao
|
240 mg / dL trở lên
|
Trên 6.2 mmol / L
|
Cao
|
(ii) LDL cholesterol:
(Mỹ và một số quốc gia khác)
|
(Canada và hầu hết Châu Âu) *
|
|
Dưới 70 mg / dL
|
Dưới 1,8 mmol / L
|
Tối ưu cho những người có
nguy cơ rất cao mắc bệnh tim
|
Dưới 100 mg / dL
|
Dưới 2,6 mmol / L
|
Tối ưu cho những người có
nguy cơ bệnh tim
|
100-129 mg / dL
|
2,6-3,3 mmol / L
|
Gần tối ưu
|
130-159 mg / dL
|
3,4-4,1 mmol / L
|
Biên giới cao
|
160-189 mg / dL
|
4,1-4,9 mmol / L
|
Cao
|
190 mg / dL trở lên
|
Trên 4,9 mmol / L
|
Rất cao
|
(iii) HDL cholesterol:
(Mỹ và một số quốc gia khác)
|
(Canada và hầu hết Châu Âu)*
|
|
Dưới40 mg / dL (nam)
Dưới 50 mg / dL (nữ)
|
Dưới 1 mmol / L (nam)
Dưới 1,3 mmol / L (nữ)
|
Nghèo nàn
|
50-59 mg / dL
|
1,3-1,5 mmol / L
|
Tốt hơn
|
60 mg / dL trở lên
|
Trên 1,5 mmol / L
|
Tốt nhất
|
(iv) Triglycerides:
(Mỹ và một số quốc gia khác)
|
(Canada và hầu hết Châu Âu)*
|
|
Dưới 150 mg / dL
|
Dưới 1,7 mmol / L
|
Mong muốn
|
150-199 mg / dL
|
1,7-2,2 mmol / L
|
Biên giới cao
|
200-499 mg / dL
|
2,3-5,6 mmol / L
|
Cao
|
500 mg / dL trở lên
|
Trên 5,6 mmol / L
|
Rất cao
|
Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) khuyến cáo rằng mức độ chất béo trung
tính là 100 mg / dL (1,3 mmol / L) hoặc thấp hơn được coi là "tối
ưu". AHA cho biết mức độ tối ưu này sẽ cải thiện sức khỏe tim mạch. Tuy
nhiên, AHA không khuyên nên điều trị bằng thuốc để đạt đến mức này. Thay vào
đó, đối với những người cố gắng hạ thấp triglycerides của họ đến mức này, thay
đổi lối sống như chế độ ăn, giảm cân và hoạt động thể chất được khuyến khích.
Đó là bởi vì các chất béo trung tính thường đáp ứng tốt với thay đổi chế độ ăn
uống và lối sống.
Hướng dẫn người Canada và châu Âu có sự khác nhau đôi chút từ
hướng dẫn của Hoa Kỳ. Những chuyển đổi này được dựa trên nguyên tắc Mỹ.
Bốn loại chính - tổng số cholesterol, cholesterol LDL, cholesterol
HDL và triglycerides - những gì được phổ biến nhất là đo hoặc tính toán trong
một bài kiểm tra cholesterol. Tuy nhiên, nhiều bác sĩ đã bắt đầu kiểm tra các
chất khác trong máu. Các thử nghiệm các chất khác trong máu thường được thực
hiện trên cùng một mẫu máu được thực hiện trong một bài kiểm tra cholesterol và
có nghĩa là để bổ sung, thay thế, một bảng điều khiển kiểm tra lipid tiêu chuẩn
hoặc cholesterol hồ sơ lipid.
Nếu kết quả cho thấy mức cholesterol là cao, không được nản lòng.
Có thể hạ thấp cholesterol với thay đổi lối sống, chẳng hạn như bỏ hút thuốc,
tập thể dục và ăn một chế độ ăn uống lành mạnh. Nếu thay đổi lối sống không đủ,
thuốc hạ cholesterol cũng có thể giúp đỡ. Nói chuyện với bác sĩ về cách tốt
nhất để có thể giảm cholesterol.
8/ Phụ nữ và kết quả kiểm tra
cholesterol:
Các hormone estrogen có xu hướng làm cho phụ nữ có mức độ cao hơn
của HDL, cholesterol, nhưng cũng cao hơn mức của triglycerides. Nếu có nồng độ
chất béo trung tính cao hơn bình thường, nói chuyện với bác sĩ. Nhiều phụ nữ là
những người có nguy cơ bệnh tim và có mức độ cholesterol LDL cao có thể được
hưởng lợi từ các thuốc hạ cholesterol. Với thời kỳ mãn kinh, nồng độ
cholesterol có thể thay đổi. Đó là một ý tưởng tốt để có một kiểm tra
cholesterol lặp lại sau khi kết thúc của thời kỳ mãn kinh, vì mức độ
cholesterol có thể thay đổi.
(Thành viên Dieutri.vn)
Mỡ máu cao gây tác hại gì cho sức khỏe?
Cholesterol xấu càng cao càng làm cho xơ vữa động mạch, từ đó sẽ hạn chế lưu thông máu, thậm chí tạo điều kiện cho việc hình thành cục máu đông hoặc các mảng xơ vữa bong ra gây tắc mạch, nhất là tắc mạch vành (nhồi máu cơ tim) hoặc tắc mạch não (nhũn não) gây đột quỵ.
Với loại triglycerit, khi nào có sự mất cân bằng giữa lipit vào gan và lipit ra khỏi gan, mỡ sẽ tích lại trong gan, tức là triglycerit tăng sẽ gây nên gan nhiễm mỡ. Gan bị nhiễm mỡ sẽ hạn chế chức năng sản xuất ra chất apoprotein do đó sẽ làm cho lượng axít béo vào gan quá lớn càng làm cho gan nhiễm mỡ nặng hơn.
Gan nhiễm mỡ từ nhẹ dẫn đến nặng và cuối cùng là xơ gan. Bệnh xơ gan cho đến nay chưa có thuốc đặc hiệu để chữa trị. Ngoài ra, nếu tăng quá cao triglycerit máu, sẽ có nguy cơ gây viêm tụy cấp tính.
Khi nào gọi là mỡ máu cao?
Cholesterol toàn phần trong máu bình thường có chỉ số < 5,2mmol/l, khi chỉ số này tăng trên 5,2mmol/lít là bắt đầu cao. Với loại HDL-C chỉ số trong máu ở người bình thường là ≥ 0,9mmol/l, chỉ số này càng cao càng tốt. Với loại LDL-C trong máu người bình thường có chỉ số là dưới 3,4mmol/l, khi chỉ số này vượt quá trên 3,4 mmol/l, được gọi là cao.
Khi triglycerit máu trên 2,26 mmol/l được gọi là triglycerit cao. Khi tăng cả cholesterol xấu và triglycerit, được gọi là tăng mỡ máu hỗn hợp.
Lời khuyên của thầy thuốc:
NCT nên dùng dầu thực vật trong các bữa ăn hàng ngày và ăn cá từ 2 - 3 lần thay thịt trong một tuần. Hạn chế ăn tôm, các loại thịt đỏ, lòng động vật.
Cần tăng cường ăn rau, hoa quả. Hạn chế hoặc bỏ hẳn rượu bia, nhất là người có bệnh về tim mạch, tăng huyết áp. Không nên ăn quá nhiều tinh bột.
Tăng cường tập thể dục đều đặn hoặc chơi các môn thể thao nhẹ nhàng như: đi bộ, chơi cầu lông, bơi, tập thể dục dưỡng sinh…
Nên đi khám bệnh định kỳ để được chỉ định xét nghiệm mỡ máu và khi mỡ máu cao cần điều trị làm theo chỉ định và tư vấn của bác sĩ, không nên tự động mua thuốc để điều trị nếu không có chuyên môn về y học.
PGS.TS. BÙI KHẮC HẬU
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét