Thứ Ba, 7 tháng 3, 2017

Hạ huyết áp (Huyết áp thấp.)

Trong đại đa số trường hợp, người cao tuổi (NCT) thường bị tăng huyết áp. Đây là nguy cơ lớn dẫn đến các biến chứng tim mạch nguy hiểm. Tuy nhiên, cũng có người lại rơi vào tình trạng huyết áp thấp.

Ở người trẻ, có thể điều nàyít ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng đối với NCT thì điều này rất cần phải chú ý.

Các dấu hiệu huyết áp thấp cần được chú ý:

Chỉ số huyết áp đạt dưới100/60mmHg được coi là huyết áp thấp. Sức bóp cơ tim yếu, giảm trương lực mạch máu, đặc biệt các mạch máu nhỏ được biểu hiện bằng giảm các giá trị huyết áp. Huyết áp thấp được chia thành huyết áp thấp sinh lý và huyết áp bệnh lý. 
Tụt huyết áp cấp với các biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, ngất...

 Huyết áp thấp sinh lý: gặp ở những người khỏemạnh, với đặc điểm giá trị huyết áp thấp duy trì trong suốt cuộc đời, không phát hiện được những biến đổi bệnh lý khi chẩn đoán lâm sàng. 

Huyết áp thấp sinh lý có thể là huyết áp thấp do thể tạng - di truyền, huyết áp thấp do rèn sức bền thường xuyên (ví dụ ở VĐV chạy, bơi, đạp xe cự ly dài) và huyết áp thấp  ở cư dân sống trên vùng núi cao do sự bù trừ thích nghi trong điều kiện thiếu oxy.

Huyết áp thấp bệnh lý: đượcphân ra thành: tụt huyết áp cấp với các biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, ngất và huyết áp thấp mãn tính. Huyết áp thấp mãn tính lại được chia ra: huyết áp thấpnguyên phát do giảm trương lực thần kinh mạch máu và huyết áp thấp thứ phát - triệu chứng của bệnh khác như thiếu máu, bệnh nhiễm trùng cấp tính, mãn tính hay ngộ độc như: viêm họng mãn, viêm đường mật, sâu răng, viêm lợi...

Huyết áp thấp bệnh lý do giảm trương lực thần kinh - mạch máu (bệnh huyết áp thấp) với các biểu hiện như đau đầu, chóng mặt, rối loạn giấc ngủ, rối loạn chức tim mạch (đau ngực trái, rốiloạn nhịp tim, điện tim biến đổi). 

Điều chỉnh huyết áp từ những thói quen:

Trong một số trường hợp bệnh lý thì người bệnh cần dùng thuốc điều trị. Tuy nhiên, hầu hết có thể cải thiện bằng các quy tắc sống đơn giản sau:

Về tập luyện: từ xưa người tađã nhận thấy, những người bị huyết áp thấp không thể đứng lâu một chỗ, họ cần thiết phải vận động. Ở họ, huyết áp thấp là do giảm trương lực mạch máu - thành mạch máu quá yếu (bị nhão), sức co bóp của tim yếu do cơ tim yếu (biểu hiện là tim đập nhanh, yếu). 

Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên có tác dụng nâng cao trương lực mạch máu và nâng cao khả năng đẩy máu của tim. Tập luyện các bàitập đi bộ, chạy, bơi, thể dục nhịp điệu, cầu lông đều rất tốt. Tập luyện các bài tập thể dục trong 10 - 15 phút, 2 - 3 lần ngày cũng rất tốt. 

Tuy nhiên họ cần tránh tập các bài tập rèn sức mạnh các nhóm cơ với cường độ lớn và trongthời gian dài. Khi cảm thấy không được khỏe (mỏi mệt, chóng mặt, đau đầu) cóthể tập tại nhà với các bài tập thể dục, tốt nhất là tập một số động tác ở tư thế ngồi hoặc nằm trên sàn.

 Về ăn uống: tuy giữa chế độ ăn và huyết áp thấp không có sự liên quan chặt chẽ, nhưng người ta thấy, huyết áp thấp thường hay gặp ở những người ăn ít, hay bỏ bữa, khoảng cách giữa các bữa quá xa - dẫn đến giảm trương lực mạch máu, giảm hàm lượng đường máu. 

Thói quen này làm giảm trương lực (sự đàn hồi, sự dẻo dai) của mạch máu và kết quả là tụt huyết áp. Vì vậy, phải duy trì chế độ ăn hợp lý 3 - 4 bữa/ngày (ăn giảm khối lượng, tức chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày). Không được dùng chế độ ăn kiêng để giảm cân nhanh.

Khuyến cáo một số thức ăn đồ uống có tác dụng làm tăng huyết áp như: uống cà phê, nước chè đặc, ăn thức ăn đậm đà muối, nước sâm, bột tam thất, rau cần tây, nước nho. NCT cần có sự tưvấn của bác sĩ khi lựa chọn những biện pháp này.

Ngoài ra những người bị huyế táp thấp cần ngủ nhiều hơn. Một giấc ngủ ngon sẽ làm cho tâm trạng thoải mái,điều hòa hoạt động các trung tâm thần kinh, trong đó có trung tâm vận mạch.Tránh dùng thuốc ngủ, thuốc an thần vì chúng gây giảm huyết áp, đau đầu và buồnngủ ban ngày. Tốt nhất là dùng một số loại chè thảo mộc. Phương pháp tắm nóng lạnh luân phiên cũng rất tốt cho người bị huyết áp thấp. 

Thay đổi nhiệt độ nước liên tục luân phiên từ nóng sang lạnh và ngược lại có tác dụng rèn luyện trương lực mạch máu (mạch máu giãn ra khi nóng, co lại khi lạnh) - cải thiện trương lực mạch máu. 

Một phương pháp đơn giản để tăng huyết áp là nhịn thở. Hít vào sâu rồi thở ra, sau đó nhịn thở 20 giây. Lặp lại 5 - 6 lần, 3 lần tập/ngày.
(ThS.BS TRẦN QUỐC MINH)

 

Nguyên nhân gây ra huyết áp thấp.


Hỏi: Bà xã tôi từ trước đến nay đo huyết áp lúc nào cũng thấp, đôi khi bác sĩ phải bắt nằm nghỉ vì sợ gây tai biến. Xin cho biết lý do gây ra huyết áp thấp ? Nghe nói huyết áp thấp tư thế cũng không nguy hiểm phải không?
(Lâm Tấn Bền - Tây Ninh)

Trả lời: Nguyên nhân gây ra tình trạng huyết áp thấp vẫn chưa được xác định rõ ràng, trong khi nguyên nhân gây tăng huyết áp đã được xác định từ lâu.

Người ta chỉ ghi nhận được một số tình huống có liên quan gây ra triệu chứng ở người vốn có huyết áp thấp (làm nặng tình trạng huyết áp thấp): trong thai kỳ; bất thường hoóc-môn như suy giáp trạng, cường giáp, đái tháo đường, giảm đường huyết; quá liều thuốc chữa tăng huyết áp (thuốc lợi tiểu, ức chế bêta, ức chế canxi, ức chế men chuyển…); tác dụng phụ giảm huyết áp của một số thuốc: nitrate, thuốc chữa Parkinson, thuốc an thần, chữa động kinh, chống trầm cảm…; mất nước và điện giải; suy tim; loạn nhịp tim; giãn mạch máu; tai biến nhiệt độ cao; bệnh về gan.

Đối với hạ huyết áp do tư thế, người ta ghi nhận được một số tình trạng có liên quan như sau: rối loạn thần kinh trung ương như hội chứng Shy-Drager, thiểu sản hệ thống thần kinh; vấn đề bệnh lý dây thần kinh: bệnh dây thần kinh ngoại biên hay thần kinh tự động; bệnh lý tim mạch; hội chứng nghiện rượu; bệnh lý về dinh dưỡng; một số nguyên nhân hiếm gặp: bệnh tích tụ amyloid, thiếu hụt vitamin, chấn thương tủy sống, bệnh lý thần kinh liên quan ung thư (đặc biệt ung thư phổi và ung thư tụy tạng). 

Phần lớn các trường hợp có huyết áp thấp nhưng không gây ra bất kỳ triệu chứng nào, không gây ra tai biến và cũng không tìm thấy nguyên nhân. Người có tình trạng huyết áp thấp nên đến chuyên gia tim mạch để được khám loại trừ các nguyên nhân, nếu xác định được nguyên nhân thì sẽ điều trị phù hợp. 

Bởi tình trạng huyết áp thấp có thể gây thiếu máu não, tim… gây ra tai biến nguy hiểm. Đối với các trường hợp có huyết áp thấp mà không tìm ra nguyên nhân, nếu bệnh nhân có triệu chứng biểu hiện thiếu máu não thì có thể điều trị bằng các thuốc làm tăng huyết áp: ephedrin, caffeine, heptamyl…
(BS.CKII. ĐẶNG MINH TRÍ)

 

Những điều nên và không nên làm khi bị huyết áp thấp.

 

Huyết áp thấp không phổ biến như huyết áp cao, tuy nhiên không thể bỏ qua tình trạng này. Nếu bạn bị huyết áp thấp, nghĩa là chỉ số huyết áp 90/60 mmHg hoặc thấp hơn, bạn cần chú ý những nên và không nên làm dưới đây:

1. Hạn chế uống rượu và tăng cường uống nước:

Có một thực tế là uống rượu làm tăng huyết áp. Cứ mỗi 10g rượu uống vào, huyết áp sẽ tăng 1mmHg. Nhưng điều đó không có nghĩa bạn nên uống nhiều rượu nếu bạn bị huyết áp thấp. Nhớ là, uống quá nhiều rượu có thể dẫn tới huyết áp thấp. 

Thay vào đó, hãy uống đủ nước để duy trì lượng dịch trong cơ thể và giúp cải thiện tuần hoàn. Ngoài ra, giữ đủ nước cho cơ thể cũng có nghĩa giúp cơ thể loại bỏ một triệu chứng của huyết áp thấp là mất nước.

2. Kiểm soát khẩu phần muối:

Trong những trường hợp huyết áp cao, bạn cần giảm muối vì natri làm tăng chỉ số huyết áp. Tuy nhiên, ăn mặn không phải là giải pháp cho huyết áp thấp. Ăn nhiều muối có thể làm tăng đáng kể nguy cơ huyết áp cao, tổn thương cơ quan và các biến chứng khác. 

Vì vậy, để điều trị huyết áp thấp, tốt hơn cả là kiểm soát lượng muối ăn và đảm bảo chỉ nhận 2-3mg muối qua chế độ ăn theo khuyến nghị. Trong trường hợp, bác sĩ yêu cần bạn tăng cường muối, bạn có thể chế biến cùng thực phẩm nhưng cũng chỉ nên ở mức vừa phải.

3. Tránh thay đổi tư thế đột ngột:

Vì chóng mặt và đau đầu nhẹ là các triệu chứng của huyết áp thấp nên bạn cần tránh thay đổi đột ngột các tư thế như khi đứng lên ngồi xuống hoặc ra khỏi giường. Tụt huyết áp khi di chuyển đột ngột có thể dẫn tới hoa mắt, chóng mặt thậm chí là tai nạn. Vì vậy, để tránh tai nạn, trước tiên cần bóp chân và mắt cá chân vài lần trước khi đứng lên. Khi bước ra khỏi giường cần nghiêng người sang một bên và từ từ đứng lên sau đó mới di chuyển.
  
4. Hạn chế ăn các thực phẩm carbohydrate:

Một chế độ ăn nhiều carb không thích hợp cho những người bị huyết áp thấp. Các nghiên cứu chỉ ra rằng giảm hàm lượng carbohydrat trong thực phẩm giúp giảm huyết áp tâm thu và rút ngắn thời gian bị giảm huyết áp sau ăn. Nếu bạn bị huyết áp thấp bạn cần giảm hấp thu carbohydrat.

 5. Tránh tắm nước nóng và xông hơi:

Tắm nước nóng và xông hơi đặc biệt là trong thời gian dài có thể dẫn tới chóng mặt, choáng váng vì nó làm giảm áp lực trong cơ thể. Vì vậy, nên hạn chế tắm lâu. Nếu cần, hãy sử dụng một chiếc ghế để có thể ngồi và thư giãn. Nhớ là cần xoa bóp bàn chân và bắp đùi trước khi đứng dậy khỏi ghế.

6. Ăn thường xuyên:

Vì tụt huyết áp sau ăn hoặc chóng mặt sau ăn là triệu chứng phổ biến ở những người bị huyết áp thấp, bạn nên tránh ăn các bữa lớn. Thay vào đó chia ra làm nhiều bữa nhỏ sau mỗi hai giờ để giúp cơ thể xử trí với vấn đề huyết áp thấp và chứng chóng mặt sau ăn.

7. Mang tất nếu cần:

Hãy làm điều này nếu bác sĩ yêu cầu hoặc đề nghị bác sĩ nếu cách này giúp điều trị huyết áp thấp. Đi tất dài đến gối và đùi để giúp máu ở phần trên cơ thể đủ lâu mà không gây giảm huyết áp.
BS Cẩm Tú
(Theo THS/ Univadis)


Cảnh giác với triệu chứng huyết áp thấp.

 Nếu huyết áp tăng vọt, nó có thể gây tử vong. Nhưng huyết áp thấp cũng không kém phần nguy hiểm.
Dưới đây là một số triệu chứng của huyết áp thấp cần nhận biết để xử lý:

1/ Chóng mặt hoặc choáng váng:

Triệu chứng này thường xuất hiện khi thay đổi tư thế như đứng lên sau khi ngồi quá lâu, đứng quá lâu hoặc ngay sau bữa ăn. Nếu triệu chứng này xảy ra thường xuyên thì không nên coi thường.

2/ Ngất xỉu:
Vì huyết áp giảm nên lưu thông máu tới não giảm và khởi đầu giai đoạn suy giảm nhận thức.

3/ Nhìn mờ:
Vì lưu thông máu tới những cơ quan quan trọng của cơ thể bị suy giảm, tình trạng thiếu oxy và dinh dưỡng gây hại cho hoạt động của các cơ quan. Do vậy thị lực cũng bị ảnh hưởng khi bạn bị huyết áp thấp.

4/ Nhịp tim không đều:
Tất nhiên, tim là cơ quan chịu ảnh hưởng nhiều nhất khi huyết áp giảm. Trên thực tế, nhịp tim nhanh bất thường có thể là nguyên nhân gây nên huyết áp thấp. Các van co lại nhanh chóng không đủ thời gian để đổ đầy máu trước mỗi lần co, và lượng máu được bơm đi sẽ giảm mặc dù nhịp tim nhanh hơn.

5/ Khó thở:
Nhịp tim bất thường trong khi huyết áp thấp cũng có thể làm tăng khó thở.

6/ Da nhợt nhạt:
Thiếu máu khiến da đổi màu và trở nên xanh xao, ốm yếu.Mệt mỏiĐây là một triệu chứng rất rõ ràng nhưng dễ bị bỏ qua. Máu không được cung cấp đầy đủ tới các cơ quan khiến cho cơ thể mệt mỏi.

7/ Cứng cổ:
Các cơ ở cổ đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát huyết áp, nhịp tim và hơi thở. Vì vậy, khi huyết áp giảm, các cơ cổ cũng bị cứng lại.Đổ mồ hôiMất dịch cơ thể thông qua mồ hôi có thể xảy ra khi huyết áp giảm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đổ mồ hôi quá nhiều khi bị huyết áp thấp cần được trợ giúp y tế.

8/ Nôn:
Nếu huyết áp giảm ngay sau khi ăn, tiếp theo đó là hoa mắt, bạn có thể sẽ bị nôn.

9/ Trầm cảm:
Thiếu máu lên não có thể gây ra thay đổi tâm trạng và dẫn tới trầm cảm.
BS Cẩm Tú
(Theo THS)


Thuốc điều trị huyết áp thấp.

Khác với bệnh huyết áp cao thường được sự quan tâm, lo lắng của nhiều người, bệnh huyết áp thấp (HAT) dường như ít được sự quan tâm hơn. Tuy nhiên, cũng giống như bệnh huyết áp cao, bệnh HAT là một bệnh lý hay gặp ở nước ta và nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe hay thậm chí dẫn đến tử vong!

Người mắc bệnh HAT thường bị các cơn hoa mắt, chóng mặt khi thay đổi tư thế đột ngột như: đứng lên sau khi ngồi hay nằm một thời gian dài hoặc sau một bữa ăn…

Huyết áp (HA) là áp lực của máu lên thành động mạch và gồm có HA tâm thu (HA đo được khi tim co bóp máu đi) và HA tâm trương (HA đo được khi máu trở về tim).

HA của một người khỏe mạnh bình thường là 120/80mmHg (HA tâm thu/ HA tâm trương). Một người được cho là HAT khi huyết áp đo được < 90/60mmHg (huyết áp tâm thu < 90mmHg và huyết áp tâm trương < 60mmHg).

Nguyên nhân triệu chứng và biến chứng

Nguyên nhân:

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh HAT như:
Mang thai: trong thời kỳ mang thai, các mạch máu giãn nở nên làm áp lực của máu giảm xuống.
Bệnh lý: các bệnh về tim mạch như suy tim, hở van tim… khiến tim không bơm máu đủ cho cơ thể hay các bệnh về nội tiết tố như bệnh lý tuyến giáp, bệnh đái tháo đường… hoặc một số bệnh lý nhiễm khuẩn, dị ứng cũng là nguyên nhân gây ra HAT.
Rối loạn sinh lý: khi cơ thể mất nước, mất máu làm giảm thể tích và áp lực của máu.
Chế độ dinh dưỡng kém: cơ thể không được cung cấp đầy đủ sắt, vitamin B12, axít folic nên gây ra thiếu máu.
Thuốc: các thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, thuốc chống trầm cảm khi sử dụng trong thời gian dài sẽ gây ra HAT.

Triệu chứng

Người mắc bệnh HAT thường có các triệu chứng sau đây:
- Hoa mắt.
- Chóng mặt.
- Ngất xỉu.
- Mỏi mệt.
- Nhức đầu.
- Mờ mắt…

Biến chứng:

Bệnh HAT diễn ra trong thời gian dài, nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra tình trạng thiếu oxy cho cơ thể, làm rối loạn các chức năng sinh hóa và dẫn đến các biến chứng như: đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não... đe dọa tới tính mạng!
  
Thuốc điều trị
Các thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh HAT gồm có:
Midodrin: có tác dụng giống thần kinh giao cảm, gây co mạch và làm tăng sức cản ngoại vi, gây tăng HA và thường được sử dụng ở dạng thuốc viên.
Cần lưu ý: không sử dụng thuốc này cho người nhịp tim chậm, thận ứ nước tiểu…
Heptaminol: có tác dụng co mạch gây tăng HA, sử dụng ở dạng muối hydrochlorid và thường được sử dụng ở dạng thuốc viên.

Cần lưu ý:

Không kết hợp heptaminol với nhóm thuốc ức chế enzym monoamine oxidase (IMAO) như: phenelzine, isocarboxazid... vì gây ra nguy cơ tăng huyết áp đột ngột.

Không sử dụng heptaminol cho người mắc bệnh cường giáp, phù não, động kinh…
Bổ sung vitamin B12, axít folic và sắt: ngăn ngừa tình trạng thiếu máu gây ra bệnh HAT và thường được sử dụng ở dạng thuốc viên, thuốc nước hay thuốc chích.

Fludrocortison: một corticosteroid có tác dụng giữ nước trong cơ thể và làm tăng thể tích máu, gây tăng HA thường được sử dụng ở dạng thuốc viên.
Cần lưu ý: không sử dụng thuốc này cho phụ nữ có thai hay đang cho con bú, người bị viêm loét dạ dày - tá tràng, đái tháo đường, lao tiến triển…

Các thuốc sử dụng trong điều trị bệnh HAT có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe, nên cần phải được chỉ định và theo dõi chặt chẽ của thầy thuốc.

Ngoài việc điều trị bằng thuốc, người mắc bệnh HAT cần thực hiện phương pháp điều trị không dùng thuốc như:
 - Uống nhiều nước.
- Tăng lượng muối trong khẩu phần.
- Chế độ dinh dưỡng tốt, cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất.
- Tăng cường luyện tập thể dục, thể thao như: đi bộ, bơi lội, tập dưỡng sinh…
- Đảm bảo thời gian ngủ và chế độ nghỉ ngơi, thư giãn…

Trong điều trị bệnh HAT, việc thay đổi lối sống, sinh hoạt, thực hiện phương pháp điều trị không dùng thuốc là hết sức quan trọng, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa những biến chứng xảy ra.
(DS. MAI XUÂN DŨNG)


Huyết áp thấp: Khi nào thì nguy hiểm?


Có một số người không nhỏ thường xuyên bị huyết áp thấp. Đó là không kể những bệnh nhân bị hạ huyết áp đột ngột phải vào cấp cứu. Vậy hạ huyết áp có nguy hiểm hay không?

Triệu chứng huyết áp thấp:

Nhiều người bị huyết áp thấp thường có triệu chứng choáng váng, chóng mặt, mặt xanh khó chịu bứt rứt trong người.

Thường các triệu chứng này hay đi kèm với các triệu chứng của các bệnh nền gây tụt huyết áp như: tiêu chảy, đau bụng, sốt cao, lạnh run hay các bệnh mạn tính khác như viêm phế quản mạn, xơ gan, suy tim, ung thư, đái tháo đường

Các triệu chứng này có khi khá rầm rộ trong những trường hợp huyết áp thấp cấp tính làm bệnh nhân rất mệt mỏi và phải nhập viện ngay. Nhưng cũng có khi rất khiêm tốn chỉ hoa mắt chóng mặt thoáng qua, hay chỉ hơi khó chịu trong cơ thể một chút đối với những người huyết áp thấp mạn tính.

Việc phát hiện các triệu chứng như trên không khó, bệnh nhân sẽ là người nói cho thầy thuốc biết tất cả những triệu chứng này. Dù thế nào đi chăng nữa việc chẩn đoán xác định chắc chắn có phải huyết áp thấp hay không phải do người thầy thuốc tiến hành bằng cách đo huyết áp ở tư thế nằm và khám nhằm phát hiện ra các triệu chứng đi kèm. Việc khám bệnh kỹ càng, đo huyết áp đúng phương pháp, hỏi bệnh nhân sẽ giúp cho thầy thuốc có chiến lược điều trị có hiệu quả.

Cần phải lưu ý kỹ vì có rất nhiều triệu chứng giống như vậy nhưng bệnh nhân lại bị cao huyết áp, nên vai trò của việc đo huyết là rất quan trọng.

Nguyên nhân nào?

Nguyên nhân gây huyết áp thấp thì khá nhiều, nhưng cũng có khi chẳng có nguyên nhân nào cả. Thường những người huyết áp thấp có thể trạng gầy, xanh xao một chút. Phần nhiều là những cô gái trẻ có type thần kinh nghệ sĩ nhạy cảm với các cảm xúc âm tính của cuộc sống.

Các nguyên nhân gây huyết áp thấp có thể là một bệnh cấp tính gây mất dịch trong cơ thể như tiêu chảy nhiều, ói mửa nhiều, say rượu… Nhưng có một số người hay bị hạ huyết áp tư thế. Họ bị hoa mắt chóng mặt khi đang nằm mà ngồi dậy, hoặc thay đổi tư thế đột ngột. Tình trạng này hay xảy ra vào buổi sáng sớm và không có nguyên nhân nào rõ rệt. 

Bệnh nhân chỉ cảm thấy hoa mắt chóng mặt, tim đập nhanh và vã mồ hôi. Các triệu chứng này chỉ kéo dài vài phút rồi hết và thực ra nó không hề gây tử vong cho bệnh nhân nhưng gây khó chịu cho người bệnh và làm giảm đi chất lượng của cuộc sống.

Trong những trường hợp này, người bệnh nếu không được khám kỹ và tư vấn tốt thường rất hoang mang. Họ có thể đi khám rất nhiều thầy thuốc, nhiều khi cũng không chẩn đoán được vì khi đến khám bệnh huyết áp của họ hoàn toàn bình thường. Chính vì vậy ho nghi ngờ tất cả, nghi ngờ cả thầy thuốc và hệ thống y tế.

Vậy thế nào là huyết áp bình thường?

Huyết áp chính là áp lực của dòng máu trong hệ thống động mạch. Chính nhờ sự chuyển động của dòng máu này mà các tế bào của cơ thể nhận được oxy và các chất dinh dưỡng để duy trì họat động của sự sống. 

Huyết áp được duy trì nhờ áp lực co bóp của cơ tim còn gọi là cung lượng tim, thể tích máu trong cơ thể và độ co giãn của thành động mạch. Khi một trong các yếu tố trên bị rối loạn, bệnh nhân có thể bị cao huyết áp hay hạ huyết áp

Huyết áp trung bình của mỗi người dao động trong khoảng từ 110 - 120mmHg đối với huyết áp tối đa và từ 70 - 80mmHg với huyết áp tối thiểu. Khi huyết áp tối đa dưới 100mmHg và huyết áp tối thiểu dưới 60mmHg, bệnh nhân rơi vài tình trạng hạ huyết áp. 

Có hai tình trạng hạ huyết: hạ huyết áp cấp hay xảy ra với những bệnh nhân cấp cứu vì chấn thương gây mất máu nhiều, tiêu chảy mất nước, suy tim hay bị bệnh nội khoa khác. Những bệnh nhân này phải được nhập viện cấp cứu và tùy theo nguyên nhân gây hạ huyết áp mà thầy thuốc cho chỉ định điều trị phù hợp: truyền dịch, truyền máu, thuốc vận mạch hay thuốc trợ tim…

Hạ huyết áp mạn tính: ở những người này huyết áp thường xuyên thấp hơn 100mmHg đối với huyết áp tối đa. Bệnh nhân có thể có hoặc không có bất kỳ một sự khó chịu nào. Rất nhiều người chỉ phát hiện tình cờ trong đợt khám sức khỏe định kỳ hay được đo huyết áp khi đi khám một bệnh nào khác không liên quan đến tim mạch.

Hạ huyết áp: nguy hiểm?

Bệnh nhân rơi vào tình trạng hạ huyết áp cấp thì rất nguy hiểm và cần được nhập bệnh viện để điều trị trong phòng săn sóc đặc biệt. Truyền dịch và máu cũng như các dung dịch thay thế máu là phương pháp điều trị đầu tiên được áp dụng cho hầu hết các bệnh nhân.

Còn tình trạng hạ huyết áp mạn tính thì hầu như không có gì là quá nguy hiểm cả. Thậm chí có ngưới còn cho rằng: những người bị huyết áp thấp còn sống thọ hơn những người có huyết áp bình thường. Và thực tế trong thực hành bệnh viện hàng ngày, chúng tôi cũng như nhiều thầy thuốc khác cũng có chung một nhận định như vậy.

Những người thực sự bị huyết áp thấp mạn tính thường phàn nàn với mọi người và với thầy thuốc là hay buồn ngủ, mỏi mệt, chóng mặt, hoa mắt hoặc thỉnh thoảng bị ngất xỉu. Đặc biệt là khi thay đổi tư thế đột ngột. Các triệu chứng này xuất hiện do giảm lưu lượng máu ở não, tim, gan và các cơ quan khác trong cơ thể.

Tình trạng hạ huyết áp mạn tính hay xảy ra ở những người làm việc quá sức, bị stress, rối loạn nội tiết, suy dinh dưỡng, đái tháo đường hay bị bệnh thần kinh ngoại vi… 

Do đó, nếu tình trạng hạ huyết áp mạn tính kéo dài và gây nhiều khó chịu, thậm chí phải nhập bệnh viện cấp cứu thì nên đi khám ở những thầy thuốc chuyên khoa tim mạch và nội tiết để tìm ra nguyên nhân và có phương pháp điều trị triệt để.

Phòng ngừa hạ huyết áp:

Quan trọng nhất là đừng để mắc các bệnh cấp tính làm mất dịch nhiều như tiêu chảy, nôn ói. Không uống quá nhiều rượu, có chế độ ăn hợp lý chứ đừng ăn kiêng thái quá, nhất là ở một số trường hợp nhịn ăn uống để giảm cân nặng ở một số phụ nữ trẻ Tránh thay đổi tư thế quá đột ngột nhất là buổi sáng khi mới thức dậy. Hạn chế uống rượu bia và việc sử dụng các chất kích thích khác gây tổn hại cho hệ thần kinh.

Tránh stress, cân bằng về tâm lý, với một số người bị huyết áp thấp vô căn có thể tập dưỡng sinh, Yoga đúng cách rất có lợi cho sức khỏe và hệ tuần hoàn. Có một chế độ ăn uống hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng và phù hợp với lứa tuổi. Không để đói bụng quá, ngủ đủ và tập thể dục thường xuyên. Chữa trị tốt những bệnh mạn tính mà mình đã mắc phải như đái tháo đường, suy gan, viêm phế quản mạn tính… 

Nên khám sức khỏe định kỳ với những người trên 40 tuổi với 2 lần trong năm để điều chỉnh những rối loạn trong cơ thể có thể dẫn đến huyết áp thấp bất ngờ.

Chế độ ăn cũng quan trọng:

Nên ăn các loại thức ăn giàu năng lượng và giàu vitamin cũng như các yếu tố vi lượng như: vitamin A, kẽm, magne… Có người cho rằng, bệnh nhân nên ăn mặn một chút để làm tăng khối lượng tuần hoàn trong cơ thể nhờ tác dụng giữ nước của muối. Tuy nhiên, cũng rất nguy hiểm vì sẽ gây tăng huyết áp khi nằm.
Việc uống đủ nước, nhất là khi trời nắng nóng cũng góp phần làm giảm nguy cơ hạ huyết áp ở một số người.
Và một điều rất quan trọng mà nhiều người trong chúng ta không mấy quan tâm, đó là nên đi khám kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng để phát hiện những trục trặc về sức khỏe để có hướng điều chỉnh ngay từ lúc đầu. Đây là khuynh hướng mới nhằm phòng bệnh tật trong một xã hội hiện đại.
(PGS.TS. NGUYỄN HOÀI NAM)


Xử trí thông minh khi tụt huyết áp.

Khi một người đứng lên từ nằm hoặc ngồi thấy chóng mặt hoa mắt hoặc thậm chí ngất xỉu do huyết áp tụt xuống dưới mức bình thường được gọi là tụt huyết áp thể đứng (THATĐ). 
Khi não bộ không được cung cấp máu đầy đủ, thiếu dưỡng khí sẽ dẫn đến mất hoạt động chức năng của vị trí cơ thể mà nó điều khiển, biểu hiện choáng váng, buồn nôn, thậm chí nôn, hoa mắt chóng mặt, nhầm lẫn, nhìn không rõ (mờ) trong vài ba giây và có thể ngất xỉu.
Khi người bệnh có dấu hiệu tụt huyết áp, cần nhanh chóng để người bệnh ngồi ở nơi thoáng mát hoặc tốt hơn là đặt người bệnh nằm trên giường, đầu hơi thấp, nâng cao hai chân bằng chiếc gối hoặc chăn.
Đồng thời cho người bệnh uống 1-2 cốc nước, mỗi cốc khoảng 1/4 lít (khoảng chừng 240-250 ml) để nhằm mục đích điều hòa huyết áp hoặc uống trà gừng, cà phê, nước trà đặc.
Khi mắc bệnh cần khám đều đặn và thực hiện đúng chỉ định của bác sĩ.Có thể ấn, day huyệt thái dương (nằm ở cuối mi mắt), day đi day lại với mức độ mạnh dần (dùng phần mềm của 2 ngón cái để day). 
Thực hiện động tác này từ 20-50 lần và lặp lại động tác này 30 lần.Khi mắc bệnh cần phải đến ngay cơ sở y tế khám và điều trị để tránh những biến chứng có thể xảy ra, bởi vì THATĐ luôn luôn đồng nghĩa với tiên lượng nặng của bệnh. 
Người bệnh sốt kéo dài từ 10 ngày trở lên nhất thiết phải đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và điều trị, tránh bỏ sót những bệnh nhiễm khuẩn nặng. Người bệnh đang điều trị bệnh tăng huyết áp, điều trị phì đại lành tính tiền liệt tuyến bằng xatral... cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị những dấu hiệu bất thường khi huyết áp đổi tư thế để có lời khuyên hợp lý nhất và có hướng điều trị thích hợp.
Phòng bệnh có khó?
Để phòng THATĐ, đặc biệt là người đang dùng thuốc có nguy cơ làm THATĐ cần làm theo chỉ dẫn của bác sĩ đang điều trị bệnh cho mình. Đồng thời, nên có chế độ ăn uống hợp lý, không nên bỏ bữa và uống đủ lượng nước hàng ngày. Nên ăn nhiều rau trong các bữa ăn chính. 
Ngoài ra, nên ăn các loại quả để tăng vi chất cần thiết và bổ sung thêm lượng nước. Cần ngủ đủ thời gian cần thiết trong ngày (từ 7-8h), đặc biệt chú ý đến chất lượng của giấc ngủ.

(Theo PGS.TS. Bùi Khắc Hậu)

Không có nhận xét nào: