1/ QUAN NIỆM NGÀY XƯA:
Các cụ thường ví: "Đàn bà đẻ xong giống như con cua lột" - tức là cơ thể người mẹ lúc đó rất yếu ớt và dễ bị ảnh hưởng lâu dài bởi tác động bên ngoài. Vì vậy, chuyện kiêng cữ sau sinh là rất quan trọng.
Tuy nhiên, kiêng những gì và kiêng như thế nào thì không hẳn mẹ nào cũng rõ. Có người thì tặc lưỡi: "Kệ, chẳng kiêng gì hết", nhưng mẹ khác thì lại giữ gìn quá mức, quá khắt khe, đến mức chỉ ăn cơm với thịt nạc và... 3 tháng trời không bước ra khỏi phòng, tắm gội cũng "để dành" cả tháng.
Cả hai cách đó đều không tốt chút nào, bởi lời khuyên dành cho bất cứ mẹ nào sinh xong là cần phải kiêng cữ một-cách-khoa-học mới đảm bảo sức khỏe cho mẹ và cho cả em bé được.
Và nếu là lần đầu tiên mẹ sinh con, vẫn còn nhiều bỡ ngỡ thì hãy tham khảo những điều dưới đây, để biết cách kiêng cữ sau sinh thế nào cho đúng và khoa học nhé!
1. Mẹ nhất định phải nghỉ ngơi ít nhất nửa tháng đến một tháng. Trong hai tuần đầu sau sinh, ngoài những chuyện sinh hoạt cơ bản như ăn cơm, vệ sinh cá nhân, những việc nhà khác nên hạn chế làm mà hãy nghỉ ngơi trên giường. Nếu mẹ thường xuyên di chuyển, làm việc thì tử cung sẽ dễ bị sa xuống.
2. Chuẩn bị miếng vải trắng có độ rộng 30-40 cm, có thể quấn tới 12 vòng quanh bụng. Sau khi sinh con, bạn nên gen vùng bụng để tránh bụng xổ ra không đẹp và cũng để phòng chống nội tạng bên trong sa xuống. Tuy nhiên, tuyệt đối không được quấn quá chặt.
3. Dù bạn sinh con trong mùa nào, bạn cũng cần dùng nước ấm lau rửa mỗi khi muốn vệ sinh cá nhân. Nhớ là phải kiêng ngâm mình khi tắm trong thời gian ở cữ, sau một tháng bạn mới có thể ngâm mình tắm bình thường được.
4. Bạn có thể sử dụng sản phẩm dưỡng thể, chăm sóc da mặt, nhưng hãy nhớ đánh răng rửa mặt đều phải dùng nước ấm.
5. Không được gội đầu quá lâu vì làm như thế bạn sẽ dễ bị cảm lạnh. Phải gội nhanh, nhẹ nhàng bằng nước ấm sau đó lau khô tóc ngay.
6. Có thể dùng chai nước nóng hoặc túi chườm nóng để chườm bụng, lưng và hai bên bẹn. Việc này giúp bạn giảm các cơn đau lưng mỏi gối, đồng thời tăng sức đàn hồi của bắp thịt và da bụng, nhờ đó da bụng bớt nhăn, bụng sẽ nhỏ lại.
7. Trong thời gian này bạn nên để người khác tắm cho con, nếu không bạn sẽ dễ bị đau lưng, chân tay nhức mỏi.
8. Bạn cần được ở nơi yên tĩnh và có môi trường phù hợp. Ánh sáng không được quá gắt, nếu như phòng bạn có quá nhiều ánh sáng chiếu vào thì nên kéo rèm lại.
9. Không được leo cầu thang trong kỳ kinh nguyệt, không nâng vác vật nặng.
10. Không khóc, nếu không mắt bạn sẽ sớm bị lão hóa; không xem ti vi nhiều để mắt có thời gian nghỉ ngơi.
Phụ nữ sinh xong cần có chế độ kiêng cữ hợp lý để đảm bảo sức khỏe.
Chú ý về ăn uống:
1. Không nên ăn quá nhiều trong một bữa mà nên ăn thành nhiều bữa mỗi ngày.
2. Không ăn đồ ăn quá mặn hay đồ ăn sống hoặc có tính hàn.
3. Trong vòng nửa tháng sau sinh chỉ ăn các loại hoa quả ít nước.
4. Không ăn những đồ ăn có lượng đạm cao do cơ thể lúc đó vẫn chưa hoàn toàn hồi phục các chức năng tiêu hóa, bạn ăn nhiều nhưng lượng chất hấp thụ vào cơ thể không cao.
5. Có thể dùng gừng hoặc rượu gạo để xử lý thực phẩm trước khi nấu nướng.
Ở cữ như thế nào?
1. Chia làm ba giai đoạn: 1 - bài tiết, 2 - điều tiết, 3 - bồi bổ
Tùy theo nhu cầu mà mỗi tuần có thể ăn những loại thực phẩm không giống nhau:
- Tuần đầu tiên, chủ yếu là cần loại bỏ nước và các độc tố trong cơ thể ra ngoài. Bạn có thể uống các loại canh tốt cho tiêu hóa và ăn gan lợn xào bằng dầu lạc (vừng). Chú ý, không nên uống nước liên tục, đặc biệt là các loại thức uống giải khát nếu không công cuộc bài tiết sẽ vô tác dụng. Các món rau cũng không nên cho dấm hay xì dầu.
- Tuần thứ hai là thời gian luyện tập cho vùng bụng và tăng cường chức năng xương, phục hồi xương chậu.
- Không ăn súp Miso, dưa muối, kim chi…
- Tuần thứ ba đến tuần thứ tư: thời gian này cơ thể đã được thanh lọc khá toàn diện, không còn lo lắng về vấn đề khó hấp thụ ở khoảng thời gian trước đó. Tuy nhiên, khi chế biến thực phẩm vẫn nên sử dụng thêm rượu gạo, gừng và đường đỏ.
2. Kiêng triệt để
- Trong thời gian ở cữ, không được ra ngoài hóng gió, tránh nhiễm lạnh.
- Bạn không nên đi dép lê mà nên đi tất, giầy.
- Khi rửa mặt phải dùng nước ấm, không mang vác vật nặng.
Sau một tháng bạn có thể hoạt động như bình thường.
Tuyết Trang (Dịch từ QQ)
2/ Những quan niệm đúng đắn về kiêng cữ sau sinh khoa học nhất các mẹ cần phải biết
Hãy cùng tham khảo những kiến thức bên dưới đây để biết được cách kiêng cữ đúng đắn sau sinh cùng quan niệm sai lầm nên được khắc phục loại bỏ nhé!
Một số điều mà các mẹ nên kiêng cữ sau khi sinh em bé:
Sau khi sinh nở, sản phụ cần kiêng gió để tránh bị tà khí xâm nhập. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là họ phải nằm trong một phòng đóng cửa kín mít, che chắn kỹ càng. Không khí tù đọng sẽ làm cho người phụ nữ khó thở, đã yếu lại càng yếu hơn; khiến trẻ sơ sinh hay quấy khóc, chậm lớn và dễ mắc bệnh đường hô hấp.
Sau một cuộc sinh nở đầy khó khăn, người phụ nữ bị suy yếu cả về thể chất và tinh thần. Do bị mất máu nhiều khi vượt cạn và những mệt mỏi trong thời kỳ mang thai, ở sản phụ lúc này, chính khí suy giảm, tâm dịch hao tổn nên tà khí dễ xâm nhập. Việc kiêng cữ là rất cần thiết, song không nên kiêng cữ quá kỹ vì điều đó sẽ gây tác dụng ngược lại, lợi bất cập hại. Sau đây là một số điểm cần lưu ý:
Kiêng lạnh sau khi sinh
- Sau khi sinh, thận khí bị suy nhược nên sản phụ dễ bị nhiễm lạnh. Vì vậy, không được đụng tới nước lạnh, không tắm nước lạnh, giặt quần áo hoặc uống đá lạnh. Tuy nhiên, nếu không đụng cả đến nước nóng, suốt tháng không lau mình như một số người thì lại không tốt. Cơ thể lâu không tắm rửa sẽ là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, gây bệnh cho mẹ và qua mẹ sang con (như viêm miệng, tưa lưỡi, tiêu chảy).
- Sản phụ cần dùng khăn nóng lau mình, xông hơi một chút cho ra mồ hôi rồi lau (không nên xông hơi nhiều). Nên dùng dầu khuynh diệp chà xát cho nóng người, giúp khí huyết vận hành tốt hơn (không dùng cồn bạc hà vì menthol trong loại cồn này bay hơi nhanh, tạo cảm giác lạnh).
Chườm và vệ sinh
- Nên pha nước ấm với thuốc rửa âm hộ để vệ sinh hằng ngày, vừa chống nhiễm trùng vừa giúp khử mùi hôi.
- Dùng chai nước nóng hoặc túi chườm nóng để chườm bụng, lưng và hai bên bẹn. Việc này có tác dụng chống đau lưng, mỏi gối, giúp cơ thể chóng hồi phục. Ngoài ra, chườm nóng giúp tuần hoàn tại chỗ tốt hơn, tăng sức đàn hồi của bắp thịt và da bụng, nhờ đó da bụng bớt nhăn, bụng sẽ nhỏ lại.
Kiêng vận động
Theo quan niệm cũ, sản phụ phải nằm một chỗ, kiêng vận động. Tuy nhiên, nếu cơ thể không vận động, máu huyết sẽ không được lưu thông, ảnh hưởng đến sức khỏe, ăn kém ngon, cơ thể lâu hồi phục. Vì thế, hiện nay, người ta khuyên sản phụ nên đi lại, vận đông chút ít sau khi đẻ vài ngày để cơ thể được thoải mái, máu huyết lưu thông tốt hơn. Không nên vận động quá nhiều, làm ảnh hưởng đến sức khỏe vì các cơ ở bụng chưa co lại đến mức bình thường.
Ăn uống
- Trong thời gian mang thai, cơ thể người mẹ cung cấp nhiều chất bổ cho bào thai. Khi sinh, mẹ lại bị mất máu. Vì vậy, sản phụ cần ăn uống đủ chất để phục hồi sức khỏe. Nếu chỉ ăn cơm với nước mắm hoặc thịt nạc kho mặn theo tập quán cũ thì sẽ không đủ chất.
- Sản phụ chỉ nên tránh những món ăn có tính hàn như cua, rau đay; không nên ăn quá sớm những thức ăn tanh như cá, ốc. Tránh những thức ăn gây dị ứng, không ăn đá lạnh. Nên ăn mướp, thịt nạc, rau đậu, cà chua, chuối.
- Ngoài ra, các sản phụ nên kiêng sinh hoạt tìnhdục một thời gian cho tử cung phục hồi. Nên tránh xúc động mạnh, sang chấn tinh thần vì các stress có thể gây nguy hại cho sức khỏe sản phụ, gây thiếu sữa.
Những quan niệm sai lầm về kiêng cữ sau khi sinh mà các mẹ nên sớm loại bỏ:
Có nhiều thói quen về kiêng cữ sau sinh được truyền từ đời này sang đời khác, đến nỗi mặc định là đúng, nhưng khi tư vấn bác sĩ mới thấy nó thực sự phản khoa học. Cụ thể như:
Sau sinh, tuyệt đối không được đọc báo, xem tivi
- Nhiều bà mẹ sau sinh muốn giải tỏa stress bằng cách đọc báo, xem tivi nhưng ngay lập tức họ bị mẹ chồng, hoặc những người lớn tuổi ngăn cản bởi sợ sản phu suy giảm thị lực.
- Thực tế, thị lực của người phụ nữ trước và sau khi sinh không có sự khác biệt. Chỉ trong trường hợp các bà mẹ không cân đối được thời gian chăm sóc con và thời gian nghỉ ngơi khiến cơ thể kiệt sức thì mắt mới rơi vào tình trạng mệt mỏi. Các sản phụ được khuyên nên xem tivi, đọc sách báo để cập nhật tin tức, đồng thời củng giảm chứng trầm cảm, stress sau sinh.
Kiêng tắm gội cả tháng
Điều này hoàn toàn sai lầm và không có một cơ sở khoa học. Sau khi vượt cạn, người phụ nữ sẽ mất nhiều máu, mồ hôi khiến cơ thể mệt mỏi. Nếu kiêng tắm lâu, sản phụ dễ bị tấn công bởi các vi khuẩn gây bệnh. Thực ra sau sinh từ 3 đến 4 ngày, sản phụ hoàn toàn có thể tắm bằng nước ấm nhưng cần lưu ý thời gian tắm không được kéo dài mà nên tắm càng nhanh càng tốt.
Một tháng sau sinh, mẹ bầu mới được ăn nhạt
- Đây là một quan niệm sai lầm trầm trọng về dinh dưỡng bởi việc không cho muối vào sẽ khiến sản phụ mất đi cảm giác ngon miệng, chán ăn. Từ đó dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng đến chất lượng sữa cho con bú.
- Trên thực tế, sau khi sinh, cơ thể phụ nữ bị mất rất nhiều nước. Trong vòng một tuần đầu, lượng nước tiểu và mồ hôi được bài tiết ra sẽ nhiều hơn bình thường. Bởi vậy ở giai đoạn này, cơ thể sản phụ cần phải được duy trì đủ nước và việc thêm muối vào thực phẩm khi chế biến là rất cần thiết.
Cả mẹ và con phải nằm than ngay sau sinh
- Ngay cả ở thời hiện đại, nhiều người vẫn quan điểm rằng, khi cả hai mẹ con từ bệnh viện về nhà, thì cần phải có một bếp than dưới giường để đảm bảo sức khỏe, đồng thời sẽ hạn chế được những không khí không tốt. Thực tế đây là một trong những thói quen sai lầm trầm trọng.
- Các bác sĩ cho biết, trong khói than có chứa rất nhiều khí CO2, ảnh hưởng xấu đến đường hô hấp của cả mẹ và bé. Ngoài ra, da em bé còn non nớt, than nóng sẽ làm bé bị bỏng, hoặc nhẹ cũng sẽ bị nổi rôm sảy. Hơn thế nữa, đối với những bé sinh mổ, nằm than sẽ khiến chất đàm nhớt bên trong vốn chưa được tống ra trong quá trình chuyển dạ bị khô cứng lại, bé sẽ dễ bị bệnh đường hô hấp và hay mắc lại.
Để những đồ vật quanh chỗ nằm em bé
- Khi thấy bé quấy khóc, nhiều bà mẹ thường để một con dao dưới đuôi giường bé nằm. Ngoài ra còn cố kiếm một đoạn dây thừng cột trâu về cột quanh chân giường.
- Bác sĩ khuyên các mẹ không nên để những vật nguy hiểm xung quanh nơi bé nằm. Dao là một vật có tính sát thương cao, để gần bé đương nhiên bất lợi. Còn dây cột trâu bò thì mất vệ sinh, chứa nhiều vi khuẩn, trong khi sức đề kháng của bé còn yếu, dễ bị nhiễm khuẩn.
Vấn đề kiêng cữ sau khi sinh – Xưa và nay
Ngày xưa:
Có thế nói phụ nữ sau sinh ngày xưa phải kiêng cữ rất nhiều thứ và những quan niệm này vẫn còn được áp dụng ở không ít gia đình ngày nay. Nếu bạn đang sống trong gia đình có đến 3-4 thế hệ thì chắc chắn bạn cũng sẽ từng phải kiêng khem khá khắt khe sau sinh.
Theo quan niệm của các cụ ngày xưa, việc kiêng khem sau sinh nở là rất cần thiết để sau này người phụ nữ tránh gặp phải những chứng bệnh có thể xảy ra như đau lưng, tê chân tay, ù tai, bị lạnh…
Hãy cùng đi tìm hiểu những quan niệm kiêng cữ trong dân gian các mẹ nhé!
1/ Kiêng tắm gội:
- Sau sinh nở, Tú Linh được mẹ chồng nhắc nhở là phải kiêng tắm gội ít nhất 2 tuần. Bà bảo phụ nữ sau sinh càng kiêng tắm gội được bao lâu càng tốt. Vì vậy, dù vô cùng ngứa ngáy nhưng Linh không dám trái ý mẹ chồng. Theo quan niệm của mẹ chị, việc kiêng tắm gội và sử dụng nước lạnh là rất cần thiết.
- Bà kể ngày xưa các cụ còn phải kiêng đến cả tháng để cho các chân lông thu lại bình thường như hồi chưa bầu bí. Bà không kiêng cữ được nhiều nên bây giờ cứ nhìn thấy nước là đã nổi hết da gà, nhất là khi trời lạnh. Vì vậy, mẹ chồng chị cố gắng kiêng cữ cho con dâu hết mức có thể. Sinh Nhím đã được gần 2 tuần mà Linh chẳng phải động tay đến bất cứ việc gì.
- Từ việc rửa mặt cũng được mẹ chồng giặt khăn mang đến tận giường. “Đúng là số mình sướng, được mẹ chồng chu đáo nhưng vì bà cẩn thận quá nên đôi lúc cũng làm mình khó chịu. Ai đời, đẻ xong, mồ hôi ra nhiều mà mẹ dứt điểm không cho tắm, mình chỉ mong sao cho nhanh hết 2 tuần để còn được tắm rửa và gội đầu cho thoải mái”, chị Linh chia sẻ.
2/ Kiêng ăn uống:
Theo như quan niệm của các cụ ngày xưa, bà đẻ chỉ được ăn cá bống kho khô, rau ngót và uống nước đun sôi. Tại nhiều gia đình, các bà, các mẹ phải ăn thực đơn đó đến cả 3 tháng 10 ngày (hết thời gian ở cữ).
Theo quan niệm cũ thì việc ăn da dạng các loại thực phẩm như bắp cải xanh, cá biển, thịt bò, rau muống… sẽ khiến “cửa mình” (cổ tử cung) lâu “khép lại” như thuở chưa mang thai. Mẹ đẻ ăn tôm còn khiến dạ con không co lại được. Không chỉ có thể, bà mẹ sau sinh còn phải kiêng ăn cả trái cây, uống nước lạnh đặc biệt là kiêng ăn mít đến 3 tháng 10 ngày.
3/ Kiêng sinh hoạt:
- Trên giường nằm dưỡng sức sau sinh, vừa cầm chiếc điện thoại định nhắn tin thông báo tin vui với bạn bè, chị Hương (Từ Liêm, Hà Nội) đã bị mẹ đẻ gọi khiến chị giật thót. Bà bảo phụ nữ mới sinh con không được sử dụng điện thoại, xem tivi, đọc sách hay xỏ kim vì sau này sẽ khiến mắt mau mờ.
- Bà còn không cho chị đánh răng bằng bàn chải và xỉa răng sau bữa ăn mà chỉ được ngậm nước muối ấm để súc miệng. Theo quan niệm của bà, bà đẻ đánh răng sớm sẽ khiến chân răng sau này hay bị đau buốt đặc biệt là lúc trời trở lạnh.
- Không chỉ có thế, theo quan niệm kiêng cữ ngày xưa, các bà, các mẹ còn phải kiêng không được bưng bê vật nặng, không được ngồi nhiều vì sau này dễ bị mỏi lưng. Sau khi sinh phải mặc áo dài tay, đeo tất chân để tránh bị nổi da gà và ớn lạnh, tai phải nhét bông gòn để không bị ù tai.
- Đặc biệt, chị em sau sinh còn không được dùng quạt và cả điều hòa, sẽ không tốt cho sức khỏe của mẹ và bé. Ở rất nhiều địa phương, bà đẻ còn phải nằm than để cơ thể ấm lại, máu huyết lưu thông, tuần hoàn máu tốt hơn và để trẻ sơ sinh nhanh cứng cáp.
- Có một quan niệm vô cùng đặc biệt mà phụ nữ sau sinh ngày xưa phải kiêng cữ đó là không được chạm vào roi, cây hoặc lá dâu vì nếu vô tình chạm vào các bà, các mẹ sẽ mất đi tuyến sữa vĩnh viễn kể cả sau này bạn sinh lần tiếp theo – quan niệm này thật đáng sợ phải không các mẹ?
4/ Kiêng quan hệ vợ chồng:
Phụ nữ sau sinh ngày xưa phải kiêng tiếp xúc với chồng vì bị cho rằng sẽ đem lại những điều xui xẻo, nhất là đến công danh, sự nghiệp của chồng. Đặc biệt, bà đẻ còn phải kiêng ‘chuyện ấy’ đến 3 tháng 10 ngày – hết thời gian ở cữ.
Quan điểm này là khá phổ biến. Tuy nhiên, khoa học hiện đại đã chứng minh, chị em không nhất thiết phải kiêng cữ thái quá như thế nếu sức khỏe sau sinh đã ổn định.
Ngày nay:
- Quan niệm kiêng cữ sau sinh ngày nay “thoáng” hơn nhiều ngày xưa. Theo các chuyên gia khoa sản, việc kiêng cữ thái quá sau sinh là không cần thiết. Nhiều quan niệm kiêng sau sinh còn gây ra những hậu quả xấu như kiêng tắm gội quá lâu sẽ khiến sản phụ mắc bệnh về da, gây bệnh cho con; kiêng sử dụng điều hòa khiến cả sản phụ và trẻ sơ sinh bị cảm vì quá nóng…
- Ngày nay, chị em sinh nở chỉ cần kiêng những thứ thật cần thiết như kiêng ăn các gia vị cay, nóng như ớt, tiêu, tỏi và hạn chế các đồ uống có chất kích thích như trà, cà phê.
- Mẹ đẻ không nên kiêng tắm, gội vì trong quá trình sinh nở, cơ thể tiết ra rất nhiều mồ hôi và chất thải dồn ứ ở lỗ chân lông, rất dễ gây bệnh. Tắm gội sớm làm sạch da, tẩy bỏ các tế bào chết và lớp bụi bẩn bám trên bề mặt da, giúp cơ thể sảng khoái, máu lưu thông tốt hơn.
- Các mẹ chỉ cần lưu ý tắm nơi kín gió, bằng nước ấm, tắm nhanh và tắm gội không quá lâu. Nếu sinh thường chị em có thể tắm sau sinh nở 1 ngày. Trong trường hợp đẻ mổ phải kiêng khoảng 2-3 ngày khi vết mổ đã lành là có thể tắm được.
- Việc kiêng chải răng sau sinh cũng không cần thiết vì phụ nữ sau sinh ăn nhiều chất bổ dưỡng, dễ khiến cho vi khuẩn xâm nhập và gây sâu răng, ảnh hưởng không tốt cho cả mẹ và bé. Chị em cũng cần có chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dưỡng chất để có nguồn sữa tốt nhất cho con bú và sức khỏe nhanh phục hồi.
- Đối với “chuyện ấy”, theo các chuyên gia, sau sinh từ 6-8 tuần, phụ nữ có thể “yêu” trở lại. Tuy nhiên, các cặp đôi nên quan hệ nhẹ nhàng, cần nhiều sự âu yếm khi “khởi động” để tránh đau đớn, nếu có, cho phụ nữ. Không ít phụ nữ tỏ ra thất vọng vì sau khi sinh dường như chuyện chăn gối không như mong muốn.
- Điều này phần lớn do sự căng thẳng, hoặc do âm đạo sau khi sinh còn khô, giao hợp khó khăn… Các mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục. Nếu chưa sẵn sàng, bạn có thể chia sẻ với anh xã để cả hai hiểu nhau hơn và được thoải mái nhất.
- Việc kiêng cữ sau sinh là cần thiết, tuy nhiên, chị em nên chọn lọc nhưng quan điểm kiêng cữ đúng cách. Không nên kiêng một cách quá khắt khe khiến tâm lý bị căng thẳng và đôi khi còn gây hại cho cả hai mẹ con.
- Dù vậy, nếu bạn sống trong một gia đình có nhiều thế hệ với mẹ hoặc bà, hãy khéo léo “đối nhân xử thế” để không mất lòng mọi người chỉ vì những quan niệm kiêng cữ ngày xưa nhé!
Việc kiêng cữ sau sinh nên áp dụng theo quan niệm dân gian hay hiện đại?
Người Việt Nam nói chung có tập tục từ xưa là kiêng cữ cho các sản phụ sau sinh. Tuy nhiên, quan điểm hiện đại cho rằng sự kiêng khem nghiệt ngã có thể gây ảnh hưởng xấu. Điều này khiến nhiều phụ nữ sắp làm mẹ thật sự bối rối, không biết nên theo kinh nghiệm dân gian hay y học hiện đại sẽ tốt hơn.
Ám ảnh vì kiêng cữ sau sinh
- Thời gian sau khi sinh nở cơ thể phụ nữ tương đối yếu vì phải dồn sức khi sinh nên rất cần được chăm sóc, kiêng cữ đặc biệt để lấy lại sức khỏe. Tuy nhiên, trong thời đại ngày nay có những điều kiêng kỵ được áp dụng một cách thái quá lại trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng của nhiều sản phụ trẻ.
- Với kinh nghiệm 2 lần sinh nở cùng nhiều lần chăm người đẻ, ngay khi con gái vừa sinh con đầu lòng bà V. đã liệt kê một danh sách dài các điều phải kiêng cữ như: không được tắm gội trong 3 tháng 10 ngày, phải nằm phòng kín gió nhưng không được mở quạt hay máy lạnh vì những thứ đó là khí độc nhập vào sẽ làm lạnh người, tai phải được bịt kín bằng bông gòn để tránh ù tai về sau, tuyệt đối không xem ti vi, không nghe điện thoai, không ăn đồ chua, đồ tanh…
- Cũng bởi quan niệm ăn mặn thì sữa mới đặc, mới tốt cho con nên các món nấu cho bà đẻ cũng được bà mạnh tay cho nhiều muối hơn. Không những thế, thực đơn hàng ngày được bà áp dụng cho con gái cũng chỉ có vài món quen thuộc, chủ yếu vẫn là thịt nạc rang nghệ, canh đu đủ nấu chân giò, rau ngót với thịt nạc băm.
- Mặc dù không thoải mái với những điều kiêng kỵ đó nhưng chị H. con gái bà vẫn tuân thủ tuyệt đối những kiêng kỵ do mẹ đề ra vì đơn giản nghĩ rằng kinh nghiệm của các cụ chắc chắn không thể sai được. Đến nay dù đã sinh con được hơn 2 năm chị vẫn thấy ám ảnh với những kiêng khem đó và mỗi khi nghĩ đến sinh con thứ 2 lại phải tiếp tục chuỗi hành trình đó chị rất ngại.
- Dù nhiều lúc việc kiêng khem thái quá đã trở thành nỗi kinh hoàng của các sản phụ trẻ, nhưng cũng có nhiều chị em đồng tình với việc sản phụ phải kiêng khem chặt chẽ, theo kinh nghiệm người xưa, với suy nghĩ “có kiêng có lành”.
- Có sản phụ còn răm rắp làm theo cách dân gian của các cụ ở một số vùng quê là “chín tháng ăn rươi, mười tháng ăn ruốc”, có nghĩa là với món rươi phải kiêng chín tháng và ruốc phải kiêng 10 tháng. Hay kiêng cữ cho bà đẻ thì không ăn thịt vịt, thịt ngan vì cho rằng ăn vào sẽ bị đầy hơi gây hậu sản. Rồi đến kiêng nắng, kiêng gió, không đi lại nhiều, không ngồi nhiều. Nhiều người còn nghĩ thời gian kiêng cữ càng lâu càng tốt.
Theo dân gian hay hiện đại mới tốt?
- Theo bác sĩ Nguyễn Thành Chương, Bệnh viện Phụ sản Trung ương chia sẻ, trước đây người ta quan niệm rằng những việc kiêng cữ đối với phụ sản sẽ tốt cho những lần sinh nở sau cũng như cuộc sống sau này của người phụ nữ sẽ tránh được một số điều phiền toái, tuy nhiên, trên quan điểm y học hiện đại thì việc kiêng cữ quá mức là không cần thiết, thậm chí là có hại.
- Ví dụ việc kiêng tắm trong một tháng là không nên. Vì một người phụ nữ sau sinh sản dịch ra rất nhiều, đây là môi trường máu và dịch sinh học rất thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Nếu chúng ta kiêng tắm trong vòng một tháng rõ ràng là điều kiện rất mất vệ sinh.
- Thực tế cho thấy sau khi sinh, cơ thể người phụ nữ còn yếu, sai một ly là đi một dặm nên họ cần được chăm sóc cẩn thận. Tuy nhiên, chăm sóc tận tụy, chu đáo vẫn chưa đủ. Bởi khi áp dụng kinh nghiệm thiếu cơ sở khoa học thì đó có thể trở thành mối nguy hại, ảnh hưởng trực tiếp đến cả sức khỏe của người mẹ lẫn trẻ nhỏ.
- BS. Lê Thị Kim Dung, Trưởng khoa Sức khỏe sinh sản và tìnhdục, Trung tâm y khoa Thái Hà cũng chia sẻ: Thực chất trên thế giới và trên những nghiên cứu khoa học thì cuộc sinh nở chẳng khác gì một cuộc hành kinh lớn mà. Điều này nói lên rằng mọi việc sẽ trở về bình thường sau sinh. Ở nước ngoài thậm chí đã có trường hợp một nữ nghị sĩ vừa sinh con hôm trước, hôm sau vẫn đi dự họp quốc hội. Như vậy mới thấy họ chẳng cần kiêng cữ gì cả.
- Rồi việc quan niệm kiêng cữ không rửa tay bằng nước lạnh sau khi sinh vì sẽ làm nổi gân lên, theo BS. Dung lại cũng là một quan niệm sai lầm nghiêm trọng. Việc nổi gân là do giãn tĩnh mạch chứ không phải vì nước lạnh. Cũng không có một căn cứ khoa học nào, chưa có một tài liệu nào nói đến việc các lỗ chân lông của người phụ nữ sẽ hở ra sau khi sinh. Vì thế, chúng ta không cần phải kiêng cữ như thế.
- Còn cái chính là sau khi sinh nở xong, người phụ nữ mất một lượng máu nên sự tuần hoàn máu lại thay đổi, lượng nội tiết cũng thay đổi đi. Nếu chúng ta nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống tốt thì sức khỏe sẽ tôt, thậm chí nhiều người phụ nữ sau khi sinh da dẻ còn hồng hào, trở nên xinh đẹp hơn trước.
- Việc kiêng ăn trong chế độ ăn uống hàng ngày của sản phụ còn đáng sợ hơn. Lời khuyên của BS. Dung là: Một người phụ nữ trước khi sinh không bị dị ứng với loại thức ăn gì thì sau khi sinh vẫn có thể tiếp tục ăn tất cả các loại thức ăn ấy một cách bình thường.
- Việc kiêng kỵ chỉ không có lợi cho sức khỏe. Việc ăn kiêng chỉ làm vất vả cho cả nhà, vừa làm cho sản phụ ăn không ngon miệng, khi ăn không ngon miệng thì sữa tiết ra cũng không tốt.
- Thực chất việc kiêng một số thức ăn gia vị là để sữa không bị hắc quá. Vì thế không ăn quá nhiều các gia vị như: hành, tỏi, ngũ vị hương, hạt tiêu… vì sẽ làm cho trẻ không thích những mùi vị đó.
- Dù gì đi chăng nữa người phụ nữ khi sinh vẫn là một cuộc hành kinh lớn. Mà cuộc hành kinh lớn thì cũng mệt. Vì bản thân lúc này phụ nữ mất máu và cả sự gắng sức để sinh ra đứa trẻ. Những ngày đầu mới sinh chúng ta sẽ mệt nhưng không mệt tới mức phải kiêng cữ quá nhiều. Khi chúng ta có thể trở dậy hoạt động được thì nên trở dậy hoạt động ngay.
- Theo BS. Kim Dung sinh nở được “mẹ tròn, con vuông” là vô cùng hạnh phúc, chúng ta hãy cứ tận hưởng hạnh phúc này một cách thông minh nhất, chứ không nên để việc sinh nở đó phải gánh những hậu quả phía sau bằng những việc kiêng cữ quá mức. Nhiều người bị hậu sản chính từ việc ăn kiêng hay kiêng khem không ra ngoài trời dẫn đến thiếu vitamin, bệnh lao phổi…
Thông qua các cách kiêng cữ sau sinh đúng đắn và những quan niệm sai lầm mẹ sớm loại bỏ được chia sẻ và cung cấp trên đây, hi vọng rằng sẽ giúp ích thật nhiều cho các chị em trong việc sớm cân bằng lại về thể chất cũng như sức khỏe của mình sau khi sinh nở. Việc làm theo những quan niệm mơ hồ về cách kiêng cữ sau sinh sẽ khiến chị em cảm thấy ngột ngạt và tù túng, tốt nhất áp dụng các biện pháp trên và nên kết hợp nhận những tư vấn từ bác sỹ chuyên khoa để có kế hoạch nên làm gì hay không nên làm gì sau thời gian vượt cạn, tránh ảnh hưởng tới tâm lý và sức khỏe.
Chúc các mẹ luôn tươi trẻ và khỏe mạnh để khởi đầu tốt nhất cho chặng hành trình nuôi dạy con khôn lớn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét